Tổng hợp các giới hạn và quy định trọng yếu trong Luật Đầu tư 2025

Luật Đầu tư số 143/2025/QH15 chính thức có hiệu lực từ ngày 01/03/2026 mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong bức tranh pháp lý kinh doanh tại Việt Nam. Việc thấu hiểu các giới hạn và quy định mới không chỉ giúp nhà đầu tư tuân thủ đúng pháp luật mà còn tối ưu hóa chiến lược kinh doanh và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Những giới hạn quan trọng nhà đầu tư cần lưu ý

Trong khuôn khổ pháp lý mới, Chính phủ tiếp tục thắt chặt các quy định về ngành nghề kinh doanh và trách nhiệm của nhà đầu tư nhằm đảm bảo an ninh quốc gia và trật tự xã hội.

Danh mục ngành nghề bị cấm đầu tư kinh doanh

Theo quy định tại Điều 6 Luật Đầu tư 2025, các hoạt động đầu tư kinh doanh sau đây bị nghiêm cấm hoàn toàn:

Kinh doanh các chất ma túy.
Kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật độc hại.
Kinh doanh mẫu vật các loại thực vật, động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên.
Kinh doanh mại dâm, mua bán người và các bộ phận cơ thể người.
Hoạt động kinh doanh liên quan đến pháo nổ.
Dịch vụ đòi nợ.
Kinh doanh các loại bảo vật quốc gia, di vật và cổ vật.
Đặc biệt, luật mới bổ sung lệnh cấm đối với kinh doanh thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Các yêu cầu không được phép áp đặt với nhà đầu tư

Để tạo môi trường kinh doanh minh bạch và công bằng, Điều 10 quy định Nhà nước không được yêu cầu nhà đầu tư thực hiện các nghĩa vụ mang tính áp đặt như:

Ưu tiên sử dụng hàng hóa, dịch vụ trong nước hoặc mua từ nhà sản xuất nội địa.
Áp đặt tỷ lệ xuất khẩu hàng hóa hoặc dịch vụ nhất định.
Hạn chế số lượng, giá trị hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu.
Yêu cầu tự cân đối ngoại tệ từ nguồn xuất khẩu để đáp ứng nhu cầu nhập khẩu.
Áp đặt tỷ lệ nội địa hóa hoặc mức độ nghiên cứu và phát triển (R&D) nhất định tại Việt Nam.

Quy định về thời hạn hoạt động và tiến độ dự án

Điều 31 và Điều 33 quy định rõ về khung thời gian để đảm bảo việc sử dụng nguồn lực đất đai hiệu quả:

Thời hạn dự án: Trong khu kinh tế tối đa không quá 70 năm, ngoài khu kinh tế tối đa không quá 50 năm. Các trường hợp đặc biệt có thể kéo dài nhưng không vượt quá ngưỡng 70 năm. Các dự án sử dụng công nghệ lạc hậu hoặc gây ô nhiễm môi trường sẽ không được xem xét gia hạn.
Điều chỉnh tiến độ: Nhà đầu tư không được điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án quá 24 tháng so với văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư lần đầu, trừ các trường hợp bất khả kháng theo quy định.

Những quy định cần biết để bảo vệ quyền lợi đầu tư

Bên cạnh các giới hạn, Luật Đầu tư 2025 cũng khẳng định mạnh mẽ quyền tự do kinh doanh và các biện pháp bảo hộ từ phía Nhà nước.

Quyền tự do kinh doanh và điều kiện tiếp cận thị trường

Nhà đầu tư được quyền thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trong mọi ngành nghề mà luật không cấm (Điều 5). Đối với các ngành nghề kinh doanh có điều kiện (Điều 7), các quy định phải đảm bảo tính công khai, minh bạch và tiết kiệm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.

Đối với nhà đầu tư nước ngoài, Điều 8 quy định việc áp dụng điều kiện tiếp cận thị trường tương tự như nhà đầu tư trong nước, ngoại trừ danh mục các ngành nghề hạn chế tiếp cận thị trường đã được công bố.

Các biện pháp bảo đảm và bảo hộ đầu tư

Luật Đầu tư 2025 tiếp tục củng cố niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp thông qua các điều khoản bảo hộ tài sản:

Bảo đảm quyền sở hữu: Tài sản hợp pháp của nhà đầu tư không bị quốc hữu hóa hoặc tịch thu bằng biện pháp hành chính (Điều 9). Trường hợp trưng mua vì lý do an ninh quốc phòng, nhà đầu tư sẽ được bồi thường thỏa đáng theo giá thị trường.
Quyền chuyển tài sản ra nước ngoài: Sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính, nhà đầu tư nước ngoài được tự do chuyển vốn, lợi nhuận và tài sản hợp pháp ra nước ngoài (Điều 11).
Bảo đảm khi thay đổi pháp luật: Theo Điều 12, nếu văn bản pháp luật mới có ưu đãi cao hơn, nhà đầu tư được hưởng ưu đãi đó. Nếu ưu đãi mới thấp hơn, nhà đầu tư vẫn được duy trì mức ưu đãi cũ (ngoại trừ lý do quốc phòng, an ninh).

Thủ tục hành chính và thẩm quyền chấp thuận dự án

Việc nắm vững quy trình cấp phép giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian chuẩn bị và sớm đi vào hoạt động.

Diện dự án phải chấp thuận chủ trương đầu tư

Điều 24 liệt kê các dự án nhạy cảm hoặc có quy mô lớn thuộc diện phải chấp thuận chủ trương bao gồm:

Dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, đất lúa quy mô lớn.
Các dự án liên quan đến kinh doanh đặt cược, casino, điện hạt nhân.
Dự án của nhà đầu tư nước ngoài trong các lĩnh vực nhạy cảm hoặc dự án xây dựng khu đô thị, sân golf.

Thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư (Điều 25) được phân cấp rõ ràng: Quốc hội chấp thuận dự án quan trọng quốc gia; Thủ tướng Chính phủ chấp thuận dự án lớn, ảnh hưởng môi trường rộng; và Chủ tịch UBND cấp tỉnh chấp thuận các dự án còn lại.

Đăng ký đầu tư và bảo đảm thực hiện dự án

Các dự án của nhà đầu tư nước ngoài buộc phải thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (Điều 26). Đồng thời, để đảm bảo tính khả thi, Điều 30 yêu cầu nhà đầu tư phải thực hiện ký quỹ hoặc có bảo lãnh ngân hàng khi đề nghị Nhà nước giao đất, cho thuê đất hoặc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.

Luật Đầu tư 2025 là kim chỉ nam cho mọi hoạt động kinh doanh tại Việt Nam trong giai đoạn tới. Việc nghiên cứu kỹ các quy định về chuyển nhượng dự án (Điều 34) hay các trường hợp ngừng hoạt động dự án (Điều 35) sẽ giúp doanh nghiệp chủ động ứng phó với các biến động và quản trị rủi ro pháp lý hiệu quả.

Thông tin liên hệ MAN – Master Accountant Network

Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh
Mobile/Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
Email: man@man.net.vn

Các dịch vụ khác

Phụ trách sản xuất nội dung bởi: Ông Lê Hoàng Tuyên – Sáng lập viên (Founder) & CEO MAN – Master Accountant Network, Kiểm toán viên CPA Việt Nam với hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành Kế toán, Kiểm toán và Tư vấn Tài chính.