Mối liên hệ giữa kiểm toán và kế toán

Bạn có biết kiểm toán và kế toán là gì? Bạn có thể phân biệt được sự khác biệt và mối liên hệ giữa hai công tác này không? Bài viết này sẽ giải đáp cho bạn những thắc mắc trên, đồng thời cho bạn biết lợi ích khi kết hợp kiểm toán và kế toán, cũng như tác hại khi chỉ có kế toán mà không kiểm toán. Bài viết này dành cho những ai quan tâm đến lĩnh vực tài chính, đặc biệt là các doanh nghiệp muốn nâng cao hiệu quả hoạt động và uy tín của mình.

Kế toán kiểm toán là gì?

Kế toán kiểm toán là một thuật ngữ chỉ sự kết hợp giữa hai công tác quan trọng trong lĩnh vực tài chính: kế toán và kiểm toán. Kế toán kiểm toán có vai trò rất lớn trong việc quản lý, điều hành và phát triển doanh nghiệp.

• Kế toán là công tác ghi chép, phân loại, tổng hợp và báo cáo các giao dịch kinh tế của doanh nghiệp theo các quy định và tiêu chuẩn kế toán. Kế toán giúp doanh nghiệp có được thông tin tài chính chính xác, kịp thời và bổ ích để hỗ trợ các quyết định quản trị.
• Kiểm toán là công tác kiểm tra, đánh giá và xác nhận tính hợp lệ, trung thực và minh bạch của thông tin tài chính do kế toán cung cấp. Kiểm toán được thực hiện bởi các tổ chức hoặc cá nhân độc lập, khách quan và có chuyên môn. Kiểm toán giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, tin cậy và tuân thủ pháp luật.

Sự khác biệt giữa kiểm toán và kế toán

Dù có mối liên hệ chặt chẽ, nhưng kiểm toán và kế toán vẫn có những sự khác biệt rõ ràng về mục tiêu, phương pháp và thời điểm thực hiện.

• Kiểm toán có mục tiêu là kiểm tra và xác nhận tính hợp lệ, trung thực và minh bạch của thông tin tài chính. Kiểm toán sử dụng các phương pháp kiểm tra mẫu (sampling), so sánh (comparison), tính logic (logic) và các công cụ khác để đưa ra ý kiến kiểm toán. Kiểm toán thường được thực hiện sau khi kết thúc năm tài chính hoặc theo yêu cầu của các bên liên quan.
• Kế toán có mục tiêu là ghi chép, phân loại, tổng hợp và báo cáo các giao dịch kinh tế của doanh nghiệp. Kế toán sử dụng các phương pháp ghi sổ (bookkeeping), hạch toán (accounting), lập báo cáo (reporting) và các công cụ khác để cung cấp thông tin tài chính. Kế toán được thực hiện liên tục trong suốt quá trình hoạt động của doanh nghiệp.

Lợi ích khi kết hợp kiểm toán và kế toán

Khi kết hợp kiểm toán và kế toán, doanh nghiệp sẽ có được những lợi ích sau:

• Bổ trợ cho nhau, nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính: Kế toán cung cấp dữ liệu cho kiểm toán, kiểm toán giám sát và đánh giá kế toán. Cả hai công tác đều giúp doanh nghiệp có được thông tin tài chính chất lượng cao, phản ánh đúng tình hình kinh doanh và tài sản của doanh nghiệp. Ví dụ, theo một nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Hà và Nguyễn Thị Hồng Nhung (2018), có mối quan hệ dương mạnh giữa chất lượng kiểm toán và hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
• Đảm bảo tính chính xác, minh bạch của thông tin tài chính: Kế toán tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn kế toán, kiểm toán xác nhận tính hợp lệ, trung thực và minh bạch của thông tin tài chính. Cả hai công tác đều giúp doanh nghiệp tránh được các sai sót, gian lận và rủi ro tài chính. Ví dụ, theo một báo cáo của Tổ chức Kiểm toán Quốc tế (IFAC), có 75% số doanh nghiệp trên thế giới cho rằng kiểm toán là một yếu tố quan trọng để duy trì tính minh bạch và tin cậy của thông tin tài chính.

4. Tác hại khi chỉ có kế toán mà không kiểm toán

Khi chỉ có kế toán mà không kiểm toán, doanh nghiệp sẽ gặp phải những tác hại sau:

• Thiếu sự kiểm tra độc lập, dễ sai sót: Kế toán là công tác nội bộ, có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như áp lực, thiên vị hay thiếu kinh nghiệm. Nếu không có sự kiểm tra độc lập từ kiểm toán, thông tin tài chính có thể bị sai sót hoặc không phản ánh đúng thực tế. Ví dụ, theo một báo cáo của Hiệp hội Kiểm toán Việt Nam (VAA), có 30% số doanh nghiệp Việt Nam không tuân thủ các tiêu chuẩn kế toán quốc gia và quốc tế khi lập báo cáo tài chính.
• Khó đảm bảo tính trung thực của báo cáo tài chính: Kế toán có thể bị cám dỗ hoặc ép buộc để ghi nhận hoặc che giấu các giao dịch kinh tế không hợp pháp hoặc không phù hợp với mục tiêu của doanh nghiệp. Nếu không có sự xác nhận từ kiểm toán, báo cáo tài chính có thể bị gian lận hoặc không trung thực. Ví dụ, theo một báo cáo của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), có 20% số doanh nghiệp trên thế giới bị nghi ngờ có hành vi gian lận báo cáo tài chính.

Kết luận

Kiểm toán và kế toán là hai công tác quan trọng trong lĩnh vực tài chính, có sự khác biệt và mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Khi kết hợp kiểm toán và kế toán, doanh nghiệp sẽ có được những lợi ích về hiệu quả hoạt động, tính chính xác, minh bạch và uy tín của thông tin tài chính. Ngược lại, khi chỉ có kế toán mà không kiểm toán, doanh nghiệp sẽ gặp phải những tác hại về sai sót, gian lận và rủi ro tài chính. Do đó, khuyến nghị các doanh nghiệp nên vận hành cả hai công tác kiểm toán và kế toán để đảm bảo sự phát triển bền vững và thành công.