Chính thức ban hành Nghị định 158/2025/NĐ-CP: Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc từ 1/7/2025

Ngày 25/6/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 158/2025/NĐ-CP, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội liên quan đến bảo hiểm xã hội bắt buộc. Nghị định này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, thay thế nhiều quy định trước đó và mở rộng đáng kể phạm vi điều chỉnh đối với người lao động, hộ kinh doanh và doanh nghiệp.

Dưới đây là các điểm thay đổi quan trọng mà người sử dụng lao động và người lao động cần đặc biệt lưu ý.

Chủ hộ kinh doanh chính thức thuộc diện đóng BHXH bắt buộc

Đây là nội dung mới và nổi bật nhất trong Nghị định 158. Theo đó:

Từ 01/7/2025: Chủ hộ của hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH.
Từ 01/7/2029: Toàn bộ các chủ hộ kinh doanh còn lại có đăng ký kinh doanh cũng sẽ được đưa vào diện này.

Xem thêm: Nghị định số 158/2025/NĐ-CP về BHXH

Việc bổ sung nhóm đối tượng này vào diện tham gia BHXH bắt buộc là bước đi nhằm mở rộng độ bao phủ của hệ thống an sinh xã hội, đảm bảo quyền lợi hưu trí và các chế độ bảo hiểm dài hạn cho nhóm lao động phi chính thức.

Một số trường hợp không thuộc diện bắt buộc đóng BHXH

Nghị định cũng làm rõ hai nhóm người lao động không phải tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm:

Người lao động làm việc không trọn thời gian, có mức lương trong tháng thấp hơn mức lương tối thiểu vùng dùng để làm căn cứ đóng BHXH;
Người lao động đang trong giai đoạn thử việc (hợp đồng thử việc độc lập).

Quy định này giúp doanh nghiệp và người lao động xác định chính xác nghĩa vụ đóng BHXH trong các trường hợp hợp đồng ngắn hạn, linh hoạt.

Làm rõ thành phần tiền lương không tính đóng BHXH

Theo Điều 7 của Nghị định, các khoản phụ cấp lương và bổ sung khác có tính biến động, cụ thể là:

“Phụ thuộc hoặc biến động theo năng suất lao động, quá trình làm việc và chất lượng thực hiện công việc của người lao động”

sẽ không tính vào tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.

Điều này nhằm đồng bộ cách tính giữa các doanh nghiệp, tránh tình trạng khấu trừ sai hoặc thiếu trong nghĩa vụ bảo hiểm.

Nghị định cũng có hướng dẫn riêng về cách xác định mức lương đóng BHXH đối với người lao động làm việc không trọn thời gian.

Doanh nghiệp có thể tạm dừng đóng BHXH trong một số trường hợp đặc biệt

Theo Điều 10 của Nghị định, doanh nghiệp có thể tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất tối đa 12 tháng, nếu:

Gặp khó khăn do thay đổi cơ cấu, công nghệ, hoặc thực hiện các chính sách tái cơ cấu nền kinh tế theo chỉ đạo của Nhà nước;
Bị ảnh hưởng bởi thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, mất mùa hoặc các tình huống khẩn cấp khác.

Đây là điểm hỗ trợ quan trọng giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng tài chính trong bối cảnh khó khăn, mà vẫn duy trì được sự ổn định về nhân sự.

Mở rộng nhóm đối tượng phải tham gia bảo hiểm TNLĐ, BNN

Điều 43 của Nghị định 158/2025/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 88/2020/NĐ-CP) quy định rõ hơn về các đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, bao gồm:

Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước hoặc vốn doanh nghiệp khác;
Người lao động làm việc không trọn thời gian;
Người lao động nước ngoài tại Việt Nam thuộc diện đóng BHXH bắt buộc.

Quy định này đảm bảo tính bao phủ của chế độ TNLĐ, BNN đối với mọi nhóm người lao động có rủi ro nghề nghiệp, không phân biệt thời gian làm việc hay quốc tịch.

Nghị định 158/2025/NĐ-CP thay thế nhiều văn bản quan trọng

Kể từ ngày 01/7/2025, Nghị định 158 chính thức thay thế hoặc bãi bỏ toàn bộ hoặc một phần các văn bản sau:

Nghị định 115/2015/NĐ-CP;
Nghị định 143/2018/NĐ-CP;
Một số nội dung trong Nghị định 135/2020/NĐ-CP và 33/2023/NĐ-CP.

Việc tích hợp, sửa đổi và thay thế nhiều văn bản cùng lúc giúp hệ thống pháp lý về BHXH trở nên rõ ràng, thống nhất và dễ áp dụng hơn.

Kết luận

Nghị định 158/2025/NĐ-CP là văn bản quan trọng, đánh dấu bước chuyển lớn trong việc mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội tại Việt Nam. Việc bổ sung đối tượng tham gia, phân loại rõ nhóm không bắt buộc, cùng với việc minh bạch cách tính đóng bảo hiểm sẽ giúp cả người lao động và doanh nghiệp tuân thủ tốt hơn quy định pháp luật, đồng thời đảm bảo an sinh xã hội lâu dài.

Đọc thêm các bài liên quan: