Thuê lại công ty kiểm toán và lợi ích tuân thủ pháp lý

Thuê lại công ty kiểm toán hiện nay là một chiến lược quản trị rủi ro hàng đầu được các doanh nghiệp tại Việt Nam áp dụng nhằm đảm bảo tính trung thực và khách quan của các báo cáo tài chính. Trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập, việc tự thực hiện các nghiệp vụ kiểm soát nội bộ đôi khi không đủ sức nặng để thuyết phục các nhà đầu tư hoặc đáp ứng yêu cầu khắt khe từ cơ quan quản lý nhà nước như Tổng cục Thuế hay Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Theo số liệu thống kê từ Bộ Tài chính, số lượng các doanh nghiệp thuộc đối tượng bắt buộc kiểm toán hàng năm tăng trưởng ổn định từ 5-7%, đặc biệt là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Việc hiểu rõ quy định pháp luật liên quan đến kiểm toán độc lập không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được các khoản phạt hành chính nặng nề mà còn tạo dựng niềm tin vững chắc với các đối tác chiến lược trong và ngoài nước.

Hãy cùng khám phá chi tiết lộ trình và những lưu ý quan trọng khi doanh nghiệp quyết định thuê ngoài dịch vụ kiểm toán trong bài viết dưới đây.

Thuê lại công ty kiểm toán là gì? Căn cứ pháp lý hiện hành

Dịch vụ thuê lại công ty kiểm toán có thể được hiểu là việc một tổ chức, đơn vị (khách thể kiểm toán) giao kết hợp đồng dịch vụ với một công ty kiểm toán độc lập để thực hiện việc kiểm tra, đưa ra ý kiến về báo cáo tài chính hoặc các chuyên đề cụ thể.

Khung pháp lý điều chỉnh hoạt động kiểm toán

Hoạt động này được điều chỉnh nghiêm ngặt bởi hệ thống pháp luật Việt Nam nhằm đảm bảo tính đạo đức nghề nghiệp và chất lượng dịch vụ. Các văn bản then chốt bao gồm:

• Luật Kiểm toán độc lập số 67/2011/QH12: Văn bản pháp lý cao nhất quy định về nguyên tắc, điều kiện hành nghề và trách nhiệm của kiểm toán viên.
• Nghị định 17/2012/NĐ-CP: Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Kiểm toán độc lập.
• Thông tư 70/2015/TT-BTC: Ban hành chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán.
• Luật Kiểm toán Nhà nước số 81/2015/QH13: Quy định về việc phối hợp hoặc thuê doanh nghiệp kiểm toán thực hiện các phần việc của Kiểm toán Nhà nước (theo Điều 56).

Các đối tượng bắt buộc phải thuê lại công ty kiểm toán hàng năm

Căn cứ theo Điều 37 Luật Kiểm toán độc lập, các doanh nghiệp sau đây bắt buộc phải được kiểm toán báo cáo tài chính hàng năm:

• Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).
• Tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính, doanh nghiệp bảo hiểm.
• Công ty đại chúng, tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán.
• Doanh nghiệp nhà nước (trừ doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bí mật nhà nước).

Tại sao doanh nghiệp cần thuê lại công ty kiểm toán?

Việc thuê lại công ty kiểm toán mang lại giá trị vượt xa khỏi việc chỉ đơn thuần là “có được một bản báo cáo”. Đây là một khoản đầu tư cho sự an toàn tài chính.

Đảm bảo tính trung thực và khách quan

Kiểm toán viên độc lập đóng vai trò là “người gác cổng” thông tin tài chính. Khi doanh nghiệp thuê lại công ty kiểm toán, các số liệu về doanh thu, chi phí, tài sản và nợ phải trả được rà soát lại một cách kỹ lưỡng theo các chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (VSA) hoặc chuẩn mực quốc tế (IFRS).

Phát hiện và ngăn ngừa sai sót, gian lận

Trong quá trình vận hành, kế toán nội bộ có thể mắc các sai sót hệ thống do hiểu sai các quy định về thuế và kế toán mới nhất (như Thông tư 200/2014/TT-BTC hoặc Thông tư 133/2016/TT-BTC). Thuê lại công ty kiểm toán giúp rà soát lại toàn bộ quy trình, phát hiện các điểm yếu trong kiểm soát nội bộ và đề xuất biện pháp khắc phục.

Tối ưu hóa nghĩa vụ thuế

Kiểm toán thuế là một mảng quan trọng khi thuê lại công ty kiểm toán. Các chuyên gia kiểm toán thường có kiến thức sâu rộng về luật thuế hiện hành, giúp doanh nghiệp rà soát các rủi ro về thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế giá trị gia tăng (GTGT) và giao dịch liên kết, từ đó tối ưu hóa số thuế phải nộp một cách hợp pháp.

Các loại hình dịch vụ khi thuê lại công ty kiểm toán phổ biến năm 2025

Doanh nghiệp có thể lựa chọn nhiều gói dịch vụ khác nhau tùy thuộc vào mục đích sử dụng thông tin.

Kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC)

Đây là loại hình phổ biến nhất. Kết quả cuối cùng là Báo cáo kiểm toán với ý kiến của kiểm toán viên về tính trung thực và hợp lý của số liệu tài chính. Đây là tài liệu bắt buộc để nộp cho cơ quan Thuế, Sở Kế hoạch và Đầu tư, và các ngân hàng khi vay vốn.

Kiểm toán quyết toán dự án hoàn thành

Thường áp dụng cho các doanh nghiệp xây dựng hoặc các dự án có sử dụng ngân sách nhà nước. Việc thuê lại công ty kiểm toán trong trường hợp này giúp xác định chính xác giá trị quyết toán công trình, loại bỏ các chi phí không hợp lệ trước khi bàn giao đưa vào sử dụng.

Kiểm toán tuân thủ và hoạt động

Dịch vụ này tập trung vào việc đánh giá xem doanh nghiệp có tuân thủ đúng các quy định nội bộ, điều lệ công ty và các quy định pháp luật đặc thù hay không. Đồng thời, đánh giá hiệu quả của các quy trình vận hành để cắt giảm lãng phí.

Quy trình 5 bước thuê lại công ty kiểm toán chuyên nghiệp

Để đảm bảo chất lượng, doanh nghiệp cần tuân thủ quy trình chuẩn từ khâu lựa chọn đến khâu nhận báo cáo.

Bước 1: Khảo sát và lựa chọn đơn vị uy tín

Doanh nghiệp nên xem xét danh sách các công ty kiểm toán được Bộ Tài chính chấp thuận hành nghề. Các tiêu chí đánh giá bao gồm: uy tín thương hiệu (Big 4 như PwC, Deloitte… hoặc các hãng lớn nội địa như AASC, VSA), kinh nghiệm trong ngành nghề cụ thể của doanh nghiệp, và chất lượng đội ngũ kiểm toán viên.

Bước 2: Đàm phán và ký kết hợp đồng dịch vụ

Hợp đồng thuê lại công ty kiểm toán cần quy định rõ: phạm vi kiểm toán, thời gian thực hiện, mức phí, trách nhiệm của mỗi bên và các cam kết về bảo mật thông tin. Doanh nghiệp cần lưu ý điều khoản về việc hỗ trợ giải trình sau kiểm toán.

Bước 3: Lập kế hoạch và thu thập hồ sơ

Doanh nghiệp cần chuẩn bị sẵn sổ cái, chứng từ gốc, hợp đồng kinh tế và các biên bản đối chiếu công nợ. Việc cung cấp dữ liệu kịp thời giúp đội ngũ kiểm toán đẩy nhanh tiến độ và giảm thiểu sai sót do thiếu thông tin.

Bước 4: Thực hiện các thủ tục kiểm toán tại đơn vị

Kiểm toán viên sẽ thực hiện các bước như: chứng kiến kiểm kê tài sản, gửi thư xác nhận công nợ, kiểm tra chi tiết các nghiệp vụ trọng yếu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ.

Bước 5: Thảo luận dự thảo và phát hành báo cáo

Trước khi phát hành bản chính thức, công ty kiểm toán sẽ gửi bản dự thảo để doanh nghiệp đối chiếu và phản hồi. Đây là giai đoạn quan trọng để hai bên thống nhất các bút toán điều chỉnh kế toán (nếu có).

Những lưu ý về mức phí khi thuê lại công ty kiểm toán

Mức phí thuê lại công ty kiểm toán không cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố cấu thành.

Các yếu tố ảnh hưởng đến phí dịch vụ

• Quy mô doanh nghiệp: Tổng doanh thu và tổng giá trị tài sản.
• Độ phức tạp của ngành nghề: Các ngành đặc thù như dầu khí, ngân hàng, sản xuất hàng xuất khẩu thường có phí cao hơn.
• Số lượng giao dịch: Số lượng dòng chứng từ phát sinh trong năm tài chính.
• Yêu cầu về tiến độ: Nếu doanh nghiệp cần báo cáo gấp, phí có thể tăng thêm từ 10-20%.

Báo giá tham khảo thị trường năm 2025 (Ước tính)

• Doanh nghiệp nhỏ (Doanh thu < 20 tỷ): Khoảng 15.000.000 – 30.000.000 VNĐ.
• Doanh nghiệp vừa (Doanh thu 20 – 100 tỷ): Khoảng 35.000.000 – 70.000.000 VNĐ.
• Doanh nghiệp lớn (Doanh thu > 100 tỷ): Theo thỏa thuận cụ thể dựa trên khối lượng công việc thực tế.

Tại sao nên chọn MAN – Master Accountant Network?

Trong thị trường dịch vụ kế toán – kiểm toán hiện nay, MAN – Master Accountant Network là một công ty cung cấp giải pháp tư vấn thuê lại công ty kiểm toán toàn diện cho các doanh nghiệp.

Đội ngũ chuyên gia dày dặn kinh nghiệm

MAN sở hữu mạng lưới các kiểm toán viên (CPA), kế toán viên hành nghề (APC) và chuyên gia thuế có trên 10 năm kinh nghiệm. Chúng tôi không chỉ giúp doanh nghiệp thực hiện kiểm toán mà còn tư vấn các giải pháp tối ưu hóa cấu trúc tài chính và quản trị rủi ro thuế.

Cam kết bảo mật và đồng hành dài lâu

Tại MAN, chúng tôi đặt tính bảo mật thông tin lên hàng đầu. Khi hỗ trợ khách hàng thuê lại công ty kiểm toán, chúng tôi đảm bảo quy trình diễn ra minh bạch, đúng tiến độ và luôn sát cánh cùng doanh nghiệp trong các buổi làm việc với cơ quan chức năng.

Kết luận

Thuê lại công ty kiểm toán không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý đối với các doanh nghiệp FDI hay công ty đại chúng, mà còn là một công cụ quản lý tài chính thông minh cho mọi loại hình doanh nghiệp. Thông qua việc rà soát độc lập, doanh nghiệp có thể tự tin khẳng định sức mạnh tài chính, thu hút vốn đầu tư và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động kinh doanh trong môi trường đầy biến động.

Nếu bạn đang tìm kiếm một đơn vị tư vấn uy tín hoặc cần hỗ trợ trong quy trình thuê lại công ty kiểm toán, hãy liên hệ ngay với MAN – Master Accountant Network. Chúng tôi cam kết mang lại dịch vụ kiểm toán chuyên nghiệp, chuẩn mực và giá trị thực tế cho sự phát triển bền vững của quý doanh nghiệp.

Thông tin liên hệ dịch vụ tại MAN – Master Accountant Network

• Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh
• Mobile/Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
• Email: man@man.net.vn

Phụ trách sản xuất nội dung bởi: Ông Lê Hoàng Tuyên – Sáng lập viên (Founder) & CEO MAN – Master Accountant Network, Kiểm toán viên CPA Việt Nam với hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành Kế toán, Kiểm toán và Tư vấn Tài chính.

FAQ – Giải đáp thắc mắc thường gặp khi thuê lại công ty kiểm toán

Doanh nghiệp có được phép thay đổi công ty kiểm toán hàng năm không?

Hoàn toàn được. Pháp luật không cấm việc thay đổi đơn vị kiểm toán. Tuy nhiên, việc thay đổi quá thường xuyên có thể khiến các nhà đầu tư nghi ngờ về tính ổn định tài chính hoặc tính nhất quán trong các nguyên tắc kế toán áp dụng.

Công ty kiểm toán có chịu trách nhiệm thay doanh nghiệp nếu có sai sót về thuế?

Không hoàn toàn. Công ty kiểm toán đưa ra ý kiến dựa trên mẫu chọn và thông tin doanh nghiệp cung cấp. Trách nhiệm cuối cùng về tính chính xác của báo cáo tài chính và việc nộp thuế vẫn thuộc về Ban Giám đốc doanh nghiệp. Tuy nhiên, công ty kiểm toán có trách nhiệm hỗ trợ giải trình các bút toán họ đã kiểm tra.

Sự khác biệt giữa kiểm toán độc lập và kiểm soát nội bộ là gì?

Kiểm soát nội bộ là hệ thống do doanh nghiệp tự xây dựng để vận hành hàng ngày. Thuê lại công ty kiểm toán (kiểm toán độc lập) là việc mời một bên thứ ba khách quan vào đánh giá lại hệ thống đó cùng với các con số tài chính cuối cùng.