Kiểm toán doanh nghiệp niêm yết: Quy định, quy trình và tầm quan trọng năm 2025

Kiểm toán doanh nghiệp niêm yết là nghĩa vụ pháp lý quan trọng, đảm bảo Báo cáo tài chính (BCTC) phản ánh trung thực, minh bạch và hợp lý cho các công ty có lợi ích công chúng. Theo Luật Kế toán 2015 và Nghị định 5/2019/NĐ-CP, doanh nghiệp niêm yết phải thực hiện kiểm toán định kỳ để duy trì tư cách pháp nhân trên thị trường chứng khoán. Quy trình này không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn nâng cao uy tín, trách nhiệm giải trình và niềm tin của nhà đầu tư, đồng thời giúp doanh nghiệp quản trị rủi ro hiệu quả.

Theo tạp chí pháp lý, một ví dụ minh họa tầm quan trọng của kiểm toán là Công ty cổ phần Đầu tư và công nghiệp Tân Tạo. Doanh nghiệp này từng bị từ chối ký hợp đồng kiểm toán với Ernst & Young Việt Nam, dẫn đến khó khăn trong việc công bố BCTC đúng hạn và phải xin gia hạn nhiều lần từ Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM. Trường hợp này cho thấy kiểm toán độc lập không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là yếu tố then chốt đảm bảo minh bạch và niềm tin của nhà đầu tư.

Tổng quan về kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang ngày càng phát triển, kéo theo yêu cầu về tính minh bạch thông tin tài chính của các công ty niêm yết ngày càng cao. Vì vậy, sự cần thiết của kiểm toán doanh nghiệp niêm yết trở thành một trụ cột pháp lý và quản trị không thể thiếu. Sự khác biệt lớn nhất của kiểm toán doanh nghiệp niêm yết so với kiểm toán doanh nghiệp thông thường nằm ở phạm vi và mức độ kiểm soát chặt chẽ của cơ quan quản lý.

Kiểm toán doanh nghiệp niêm yết là gì?

Kiểm toán doanh nghiệp niêm yết là quá trình kiểm tra, xác minh và đưa ra ý kiến độc lập của một tổ chức kiểm toán được cấp phép về tính trung thực, hợp lý của BCTC của một công ty đã niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán (HOSE, HNX).

Hoạt động này phải tuân thủ nghiêm ngặt theo các Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam (VSA) – được ban hành bởi Bộ Tài chính – và các quy định khác của UBCKNN, đặc biệt là Thông tư 69/2021/TT-BTC. Quá trình này đòi hỏi sự đánh giá độc lập, khách quan về BCTC và các quy trình quản trị rủi ro.

Việc đánh giá giúp đảm bảo rằng các thông tin tài chính phản ánh trung thực, hợp lý tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh và lưu chuyển tiền tệ, đồng thời tuân thủ Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) trên mọi khía cạnh trọng yếu. Vai trò “bên thứ ba” của tổ chức kiểm toán giúp tăng cường niềm tin cho cổ đông, nhà đầu tư và các bên liên quan khác đối với kiểm toán doanh nghiệp niêm yết.

Tầm quan trọng của kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Tầm quan trọng của kiểm toán doanh nghiệp niêm yết không chỉ dừng lại ở việc tuân thủ pháp luật, mà còn là một lợi thế cạnh tranh chiến lược và công cụ quản trị hiệu quả.

Hợp thức hóa thông tin và tuân thủ pháp luật

Theo Điều 41 của Luật Kế toán 2015, BCTC hàng năm của các đơn vị có lợi ích công chúng (bao gồm doanh nghiệp niêm yết) bắt buộc phải được kiểm toán bởi một tổ chức kiểm toán độc lập. Việc không thực hiện kiểm toán doanh nghiệp niêm yết sẽ dẫn đến việc vi phạm pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính, thậm chí bị hủy niêm yết cổ phiếu theo quy định của UBCKNN.

Tầm quan trọng của kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Ngoài ra, Nghị định 5/2019/NĐ-CP cũng quy định các công ty niêm yết phải thực hiện kiểm toán nội bộ bắt buộc, nhằm kiểm soát các quy trình hoạt động và quản trị rủi ro bên trong. Đây là cơ sở để hoạt động kiểm toán doanh nghiệp niêm yết độc lập đạt hiệu quả cao hơn.

Nâng cao uy tín và định giá doanh nghiệp

Một BCTC đã được kiểm toán với ý kiến chấp nhận toàn phần là bằng chứng thuyết phục nhất về tính minh bạch của doanh nghiệp. Điều này giúp nâng cao uy tín và định giá doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán. Nhà đầu tư, đặc biệt là các quỹ đầu tư quốc tế, thường căn cứ vào báo cáo kiểm toán doanh nghiệp niêm yết để ra quyết định đầu tư.

Giảm thiểu rủi ro pháp lý, thuế và gian lận

Quá trình kiểm toán doanh nghiệp niêm yết bao gồm việc rà soát sâu rộng các giao dịch, hệ thống KSNB và tuân thủ thuế. Điều này giúp phát hiện và điều chỉnh kịp thời các sai sót kế toán, các rủi ro về pháp lý hoặc các hành vi gian lận tài chính có thể xảy ra.

Cải thiện hiệu quả quản trị và kiểm soát nội bộ

Kiểm toán viên không chỉ kiểm tra số liệu mà còn đánh giá sự hiệu quả của hệ thống KSNB. Sau mỗi kỳ kiểm toán doanh nghiệp niêm yết, doanh nghiệp sẽ nhận được Thư quản lý (Management Letter) với các khuyến nghị cụ thể để cải thiện quy trình, quản lý rủi ro và tối ưu hóa hoạt động.

Các bước triển khai kiểm toán doanh nghiệp niêm yết trong doanh nghiệp

Để đảm bảo quy trình kiểm toán doanh nghiệp niêm yết diễn ra suôn sẻ, hiệu quả và đúng thời hạn, doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với công ty kiểm toán.

Chuẩn bị dữ liệu và chứng từ cho kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Giai đoạn chuẩn bị là then chốt, quyết định 40% sự thành công và thời gian thực hiện của quy trình kiểm toán doanh nghiệp niêm yết.

Thu thập và rà soát báo cáo tài chính

Doanh nghiệp cần thu thập toàn bộ BCTC của kỳ kiểm toán, bao gồm Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ và Thuyết minh BCTC. Các số liệu này phải được đối chiếu và khớp với sổ sách kế toán chi tiết.

Tổ chức chứng từ kế toán theo quy trình kiểm toán

Các chứng từ gốc, hợp đồng, hóa đơn, sổ sách kế toán phải được sắp xếp khoa học theo từng chu trình nghiệp vụ (mua hàng, bán hàng, tiền lương, tài sản cố định). Việc này giúp kiểm toán viên dễ dàng chọn mẫu, truy xuất nguồn gốc giao dịch, và xác nhận tính hợp lệ của số liệu trong kiểm toán doanh nghiệp niêm yết.

Đảm bảo dữ liệu đầy đủ và tuân thủ pháp luật

Doanh nghiệp niêm yết phải đảm bảo toàn bộ dữ liệu, đặc biệt là các giao dịch với bên liên quan (related party transactions), đã được công bố đầy đủ trong Thuyết minh BCTC theo quy định của Chuẩn mực Kế toán. Bất kỳ sai sót hoặc thiếu sót nào trong giai đoạn này đều có thể làm tăng rủi ro kiểm toán cho kiểm toán doanh nghiệp niêm yết.

Áp dụng kiểm toán vào báo cáo và quy trình

Sau khi chuẩn bị, công ty kiểm toán sẽ tiến hành áp dụng các thủ tục kiểm toán theo VSA.

Lập kế hoạch kiểm toán dựa trên trọng yếu và rủi ro

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Kiểm toán viên sẽ đánh giá rủi ro sai sót trọng yếu của kiểm toán doanh nghiệp niêm yết bằng cách:

Phân tích Rủi ro Kinh doanh: Đánh giá các rủi ro ngành, rủi ro hoạt động và rủi ro quản trị.
Xác định Trọng yếu (Materiality): Thiết lập mức trọng yếu kế hoạch và trọng yếu thực hiện. Theo VSA 320, mức trọng yếu được xác định dựa trên tổng doanh thu, lợi nhuận trước thuế hoặc tổng tài sản.

Thực hiện thủ tục kiểm toán cơ bản và kiểm soát

Kiểm toán viên thực hiện cả thủ tục kiểm soát và thủ tục cơ bản trong quá trình kiểm toán doanh nghiệp niêm yết. Thủ tục kiểm soát (Test of Controls) nhằm đánh giá hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB), ví dụ như quy trình phê duyệt chi tiền hay đối chiếu công nợ. Trong khi đó, thủ tục cơ bản (Substantive Procedures) giúp xác minh tính chính xác và hợp lý của các số liệu tài chính thông qua các bước kiểm toán chi tiết và đánh giá rủi ro sai sót trọng yếu. Bao gồm:

Phân tích: So sánh số liệu tài chính năm nay với năm trước và tỷ suất lợi nhuận với ngành để phát hiện biến động bất thường.
Kiểm tra chi tiết: Lấy mẫu các giao dịch lớn hoặc bất thường để kiểm tra chứng từ gốc.
Xác nhận bên ngoài (External Confirmation): Gửi thư xác nhận công nợ, số dư tiền gửi ngân hàng nhằm đảm bảo dữ liệu chính xác.

Đánh giá sai sót, điều chỉnh BCTC và đưa ra ý kiến kiểm toán

Kiểm toán viên tổng hợp các sai sót phát hiện được. Doanh nghiệp niêm yết sẽ phải điều chỉnh BCTC theo yêu cầu. Sau khi điều chỉnh, kiểm toán viên sẽ đưa ra một trong bốn loại ý kiến theo VSA 700/705/706:

Ý kiến Chấp nhận Toàn phần (Unqualified Opinion): BCTC trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu.
Ý kiến Ngoại trừ (Qualified Opinion): BCTC trung thực và hợp lý, ngoại trừ một vấn đề cụ thể không lan tỏa.
Ý kiến Trái ngược (Adverse Opinion): BCTC bị sai sót trọng yếu và lan tỏa.
Từ chối đưa ra ý kiến (Disclaimer of Opinion): Kiểm toán viên không thu thập đủ bằng chứng hoặc gặp hạn chế nghiêm trọng.

Lưu ý khi thực hiện kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Để đảm bảo chất lượng và tính pháp lý của báo cáo kiểm toán doanh nghiệp niêm yết, các công ty cần lưu ý:

**Bảng tổng hợp những lưu ý khi thực hiện kiểm toán doanh nghiệp niêm yết**
Lưu ý trọng yếu	Nội dung chi tiết	Cơ sở pháp lý
Chọn công ty kiểm toán	Phải chọn công ty kiểm toán độc lập được UBCKNN và Bộ Tài chính chấp thuận thực hiện kiểm toán cho đơn vị có lợi ích công chúng theo quy định.	Thông tư 69/2021/TT-BTC
Tính Độc lập	Đảm bảo không có xung đột lợi ích giữa công ty niêm yết và công ty kiểm toán theo Chuẩn mực Đạo đức nghề nghiệp Kế toán, Kiểm toán.	Chuẩn mực Đạo đức Nghề nghiệp Kế toán, Kiểm toán
Tuân thủ VSA	Toàn bộ quy trình kiểm toán doanh nghiệp niêm yết phải được thực hiện theo Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam (VSA), đặc biệt là VSA 315 (Đánh giá Rủi ro) và VSA 500 (Bằng chứng Kiểm toán).	Quyết định 406/QĐ-BTC
Bảo mật Thông tin	Đảm bảo tính bảo mật tuyệt đối đối với các thông tin kinh doanh, bí mật thương mại và dữ liệu khách hàng được cung cấp trong quá trình kiểm toán doanh nghiệp niêm yết.	Luật an toàn thông tin mạng

Bảng báo giá tham khảo dịch vụ kiểm toán doanh nghiệp niêm yết 2025

Chi phí dịch vụ kiểm toán doanh nghiệp niêm yết thay đổi tùy theo quy mô doanh thu, độ phức tạp của hoạt động (số lượng công ty con, giao dịch quốc tế) và chất lượng hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB). Dưới đây là bảng báo giá tham khảo cho năm 2025, được phân loại theo gói dịch vụ:

**Bảng báo giá tham khảo dịch vụ kiểm toán doanh nghiệp niêm yết 2025**
Tiêu chí	Gói Tiêu chuẩn	Gói Nâng cao	Gói Toàn diện
Quy mô doanh thu (Tham khảo)	Dưới 500 tỷ VND	500 – 2000 tỷ VND	Trên 2000 tỷ VND
Phạm vi kiểm toán	BCTC riêng (VAS)	BCTC riêng + BCTC Hợp nhất (VAS/IFRS)	BCTC Hợp nhất phức tạp, Đánh giá KSNB sâu, Tư vấn Thuế chuyên sâu
Thời gian thực hiện (Dự kiến)	4 – 6 tuần	6 – 8 tuần	8 – 12 tuần
Chi phí (Tham khảo)	Từ 150 – 250 triệu VND	Từ 250 – 500 triệu VND	Thỏa thuận (Từ 500 triệu VND trở lên)
Đội ngũ	1 Quản lý, 2-3 Kiểm toán viên (KTV)	1 Giám đốc Kiểm toán, 1 Quản lý cấp cao, 3-4 KTV	Đội ngũ chuyên gia đa ngành (Kiểm toán, Thuế, IFRS)

Lưu ý: Mức giá trên chỉ là tham khảo và có thể thay đổi dựa trên ngành nghề kinh doanh rủi ro cao (ví dụ: Tài chính, Bất động sản), số lượng chi nhánh/công ty con cần kiểm tra thực tế, và yêu cầu báo cáo theo chuẩn mực quốc tế (IFRS). Để có báo giá chính xác, doanh nghiệp cần làm việc trực tiếp với công ty kiểm toán.

Công cụ và phần mềm hỗ trợ kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Việc áp dụng công nghệ vào kiểm toán doanh nghiệp niêm yết không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn nâng cao chất lượng, độ chính xác và khả năng phát hiện rủi ro.

Phần mềm kế toán tích hợp kiểm toán (ERP/Kiểm soát nội bộ)

Các phần mềm ERP (Enterprise Resource Planning) hiện đại được thiết kế để hỗ trợ quy trình kiểm toán doanh nghiệp niêm yết thông qua các tính năng kiểm soát nội bộ tích hợp.

Công cụ và phần mềm hỗ trợ kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Tích hợp kiểm soát nội bộ: Các hệ thống như SAP Business One hay Oracle NetSuite cho phép thiết lập quyền truy cập chặt chẽ, quy trình phê duyệt đa cấp (workflow) và ghi nhận nhật ký giao dịch (audit trail) chi tiết. Điều này giúp kiểm toán viên đánh giá hiệu quả KSNB một cách nhanh chóng và đáng tin cậy.
Khả năng truy xuất dữ liệu (Data traceability): Phần mềm giúp dễ dàng truy xuất nguồn gốc của mọi giao dịch từ BCTC ngược về chứng từ gốc (drill-down capability). Điều này là vô cùng quan trọng đối với kiểm toán doanh nghiệp niêm yết trong việc xác minh tính đầy đủ và chính xác của giao dịch.
Ví dụ: Các phần mềm như MISA SME.NET hoặc Fast Accounting, khi được tùy chỉnh cho quy mô lớn, cung cấp khả năng kết xuất dữ liệu theo mẫu chuẩn, phục vụ trực tiếp cho các công cụ phân tích kiểm toán.

Công cụ kiểm toán & phân tích dữ liệu (Data analytics)

Công cụ phân tích dữ liệu (Data Analytics) đã trở thành cánh tay đắc lực trong kiểm toán doanh nghiệp niêm yết, giúp xử lý khối lượng lớn dữ liệu giao dịch trong thời gian ngắn.

Phát hiện gian lận và bất thường: Các phần mềm như ACL (Audit Command Language) hoặc IDEA (Interactive Data Extraction and Analysis) cho phép kiểm toán viên chạy các thuật toán phức tạp để phát hiện các giao dịch bất thường (hóa đơn liên tiếp, giao dịch vào cuối kỳ…). Việc này giúp chuyển trọng tâm của kiểm toán doanh nghiệp niêm yết từ kiểm tra mẫu ngẫu nhiên sang kiểm tra 100% dữ liệu (population testing), từ đó nâng cao chất lượng kiểm toán.
Phân tích xu hướng (Trend analysis): Công cụ như Tableau hoặc Microsoft Power BI giúp trực quan hóa dữ liệu tài chính, cho phép kiểm toán viên nhanh chóng nhận diện các xu hướng thay đổi bất thường về tỷ suất lợi nhuận, chi phí, hoặc các chỉ số tài chính. Việc áp dụng phân tích dữ liệu trong kiểm toán doanh nghiệp niêm yết là minh chứng cho việc tuân thủ các chuẩn mực kiểm toán hiện đại, giúp kiểm toán viên tập trung nguồn lực vào các khu vực rủi ro cao nhất.

Case study / Ví dụ thực tế kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Để minh họa tầm quan trọng của kiểm toán doanh nghiệp niêm yết, chúng ta hãy xem xét trường hợp thực tế của một doanh nghiệp niêm yết giả định trong lĩnh vực sản xuất.

Tình huống: Công ty cổ phần Alpha (Mã chứng khoán: ALP)

Công ty ALP là một doanh nghiệp niêm yết trên HOSE, hoạt động trong ngành sản xuất thép. Trong quá trình kiểm toán doanh nghiệp niêm yết năm N, kiểm toán viên độc lập đã phát hiện những điểm yếu nghiêm trọng trong hệ thống KSNB liên quan đến chu trình mua hàng và quản lý hàng tồn kho.

Vấn đề phát hiện qua kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Trong quá trình kiểm toán doanh nghiệp niêm yết, kiểm toán viên thường phát hiện các vấn đề tiềm ẩn liên quan đến hệ thống kiểm soát nội bộ và ghi nhận tài sản. Những sai sót này không chỉ ảnh hưởng đến tính chính xác của Báo cáo tài chính mà còn có thể làm giảm niềm tin của nhà đầu tư và các bên liên quan. Hai ví dụ điển hình bao gồm việc tách biệt nhiệm vụ chưa đầy đủ và định giá hàng tồn kho chưa phản ánh đúng giá trị thị trường, dẫn tới sai sót trọng yếu trong báo cáo tài chính theo chuẩn mực kế toán Việt Nam. Bao gồm:

Vấn đề 1: Tách biệt nhiệm vụ không đầy đủ. Cùng một nhân viên vừa thực hiện yêu cầu mua hàng, vừa nhận hàng và vừa nhập dữ liệu vào hệ thống.
Vấn đề 2: Đánh giá giá trị hàng tồn kho. Doanh nghiệp ghi nhận giá trị hàng tồn kho (thép phế liệu) theo giá mua ban đầu, nhưng giá trị thị trường tại thời điểm cuối kỳ kiểm toán (giá trị thuần có thể thực hiện được – NRV) đã giảm 30% do biến động thị trường.
Hệ quả: Sai sót trọng yếu trong việc định giá hàng tồn kho theo VAS 02, làm tài sản bị ghi nhận cao hơn giá trị thực.

Giải pháp và điều chỉnh của kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Để đảm bảo Báo cáo tài chính phản ánh trung thực và hệ thống kiểm soát nội bộ hoạt động hiệu quả, kiểm toán viên không chỉ phát hiện các vấn đề mà còn đề xuất các giải pháp điều chỉnh cụ thể. Những khuyến nghị này giúp doanh nghiệp niêm yết khắc phục sai sót, tăng cường kiểm soát rủi ro và nâng cao chất lượng quản trị. Cụ thể, các biện pháp liên quan đến tách biệt nhiệm vụ trong KSNB và trích lập dự phòng hàng tồn kho đã được thực hiện nhằm cải thiện tính minh bạch và hợp lý của BCTC. Bao gồm:

Case study _ Ví dụ thực tế kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Về KSNB (Kiểm soát Nội bộ): Kiểm toán viên đề xuất tách biệt chức năng: yêu cầu mua hàng (Phòng Kế hoạch), nhận hàng (Kho), và hạch toán (Kế toán). Điều này được đưa vào Thư Quản lý. Ban lãnh đạo kiểm toán doanh nghiệp niêm yết đã cam kết thực hiện ngay.
Về BCTC: Kiểm toán viên yêu cầu kiểm toán doanh nghiệp niêm yết trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho 30% theo giá trị thuần có thể thực hiện được (NRV). Việc điều chỉnh này làm giảm lợi nhuận trước thuế 15 tỷ VND và làm giảm Tổng tài sản, đảm bảo BCTC phản ánh trung thực và hợp lý.

**Bảng so sánh trích yếu BCTC (Sau điều chỉnh của kiểm toán)**
Chỉ tiêu	Trước Kiểm toán	Sau Điều chỉnh (Kiểm toán)	Ảnh hưởng của Kiểm toán Doanh nghiệp Niêm yết
Hàng tồn kho (Tỷ VND)	50	35	Giảm 15 (Trích lập dự phòng)
Lợi nhuận trước Thuế (Tỷ VND)	100	85	Giảm 15 (Chi phí dự phòng)
Chỉ số ROA (%)	12.5%	10.6%	Giảm 1.9% (Tính trung thực cao hơn)
Ý kiến kiểm toán	Tiềm ẩn ngoại trừ	Chấp nhận toàn phần (Sau điều chỉnh)	Nâng cao uy tín cho kiểm toán doanh nghiệp niêm yết

Kết quả cuối cùng: Nhờ kiểm toán doanh nghiệp niêm yết độc lập, Công ty ALP đã điều chỉnh BCTC, tránh được ý kiến ngoại trừ, đồng thời củng cố KSNB. Điều này giúp củng cố niềm tin của UBCKNN và nhà đầu tư vào tính minh bạch của ALP.

FAQ về kiểm toán doanh nghiệp niêm yết (Các câu hỏi thường gặp)

Kiểm toán doanh nghiệp niêm yết bắt buộc cho những công ty nào?

Kiểm toán doanh nghiệp niêm yết là bắt buộc đối với tất cả các công ty đại chúng đã niêm yết cổ phiếu trên các sàn giao dịch chứng khoán như HOSE và HNX. Theo Luật Kế toán 2015 và các nghị định liên quan, những đơn vị có lợi ích công chúng, bao gồm tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính, doanh nghiệp bảo hiểm và đặc biệt là các công ty niêm yết, đều phải thực hiện kiểm toán Báo cáo tài chính hàng năm.

Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (VSA) nào áp dụng cho kiểm toán doanh nghiệp niêm yết?

Tất cả các Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam hiện hành đều áp dụng cho kiểm toán doanh nghiệp niêm yết, nhưng những chuẩn mực đặc biệt quan trọng bao gồm VSA 200 về mục tiêu và nguyên tắc cơ bản chi phối kiểm toán BCTC, VSA 315 về xác định và đánh giá rủi ro sai sót trọng yếu, VSA 320 về mức trọng yếu trong lập kế hoạch và thực hiện kiểm toán, VSA 500 về bằng chứng kiểm toán, và VSA 700/705 về hình thành ý kiến kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán.

Thời gian thực hiện kiểm toán doanh nghiệp niêm yết thường kéo dài bao lâu?

Thời gian kiểm toán doanh nghiệp niêm yết thường kéo dài từ 4 đến 8 tuần, tùy thuộc vào quy mô, tính phức tạp của doanh nghiệp và chất lượng hệ thống kiểm soát nội bộ. Kiểm toán giữa niên độ thường diễn ra vào Quý 4 để đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm tra các giao dịch lớn trong 9 tháng đầu năm, trong khi kiểm toán cuối kỳ diễn ra sau khi kết thúc niên độ kế toán, thường từ tháng 1 đến tháng 3 năm sau, nhằm kiểm tra các giao dịch cuối năm và hoàn thiện báo cáo kiểm toán.

Kiểm toán nội bộ khác gì so với kiểm toán độc lập (kiểm toán doanh nghiệp niêm yết)?

Kiểm toán nội bộ là hoạt động thường xuyên, bắt buộc theo Nghị định 05/2019/NĐ-CP, nhằm đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, quản trị rủi ro và cải tiến quy trình hoạt động, phục vụ Hội đồng Quản trị và Ban Tổng Giám đốc, đồng thời là bộ phận bên trong doanh nghiệp. Trong khi đó, kiểm toán độc lập là hoạt động định kỳ hàng năm theo yêu cầu pháp luật, nhằm đưa ra ý kiến về tính trung thực và hợp lý của Báo cáo tài chính, phục vụ nhà đầu tư, cổ đông và cơ quan quản lý như UBCKNN, đồng thời là tổ chức bên ngoài, độc lập về tài chính và chuyên môn.

Làm thế nào để chọn công ty kiểm toán uy tín cho doanh nghiệp niêm yết?

Việc lựa chọn công ty kiểm toán uy tín cần dựa trên sự chấp thuận của UBCKNN và Bộ Tài chính để kiểm toán các đơn vị có lợi ích công chúng, kinh nghiệm sâu rộng trong ngành của doanh nghiệp niêm yết, và chất lượng đội ngũ kiểm toán viên có chứng chỉ hành nghề (CPA) cũng như am hiểu về Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) nếu doanh nghiệp có kế hoạch áp dụng.

Kết luận

Kiểm toán doanh nghiệp niêm yết là công cụ pháp lý và quản trị thiết yếu, giúp doanh nghiệp đảm bảo tính minh bạch, trung thực và hợp lý của Báo cáo tài chính. Việc tuân thủ đầy đủ quy trình kiểm toán, từ kiểm toán nội bộ đến kiểm toán độc lập, không chỉ giúp tránh các chế tài pháp lý mà còn nâng cao niềm tin của cổ đông và nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Thực hiện kiểm toán doanh nghiệp niêm yết đúng chuẩn và lựa chọn đơn vị kiểm toán uy tín là chìa khóa bảo vệ lợi ích hợp pháp của cổ đông và nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro. Báo cáo kiểm toán chất lượng cao cung cấp cái nhìn khách quan về tình hình tài chính, hỗ trợ Ban lãnh đạo đưa ra các quyết định chiến lược dựa trên dữ liệu chính xác.

Doanh nghiệp niêm yết nên coi kiểm toán như một khoản đầu tư cho sự minh bạch và bền vững. Với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán và thuế cho các công ty niêm yết, MAN – Master Accountant Network sẵn sàng đồng hành, cung cấp dịch vụ kiểm toán chuyên nghiệp, tiết kiệm thời gian và đảm bảo tuân thủ pháp luật tối đa, giúp doanh nghiệp vững vàng trên thị trường chứng khoán.