Các Văn bản Cần Biết Về Quyền Xuất Nhập Khẩu Của Doanh nghiệp FDI

Hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) là huyết mạch của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc tuân thủ các quy định hải quan luôn đặt ra những thách thức lớn do hệ thống văn bản pháp luật thường xuyên được cập nhật và điều chỉnh. Nhằm giải quyết các vướng mắc, đặc biệt là trong quá trình doanh nghiệp FDI thực hiện quyền XNK, Cục Hải quan (trước đây là Tổng cục Hải quan) đã ban hành các công văn hướng dẫn quan trọng.

Gần đây nhất, Công văn số 39712/CHQ-GSQL ngày 3/12/2025 đã được ban hành, tổng hợp các quy định cần thiết và nhắc nhở doanh nghiệp về nghĩa vụ tuân thủ. Bài viết này sẽ giúp bạn tóm tắt những nội dung cốt lõi của công văn này và chỉ rõ các văn bản nền tảng mà mọi doanh nghiệp FDI cần nắm vững để đảm bảo quy trình thông quan diễn ra suôn sẻ, tránh các rủi ro pháp lý không đáng có.

Tóm tắt Công văn 39712/CHQ-GSQL: Thông Điệp Cốt Lõi

Công văn 39712/CHQ-GSQL (2025) không đặt ra quy định mới mà đóng vai trò là văn bản tổng hợp, nhằm chấn chỉnh và thống nhất việc áp dụng pháp luật trong thủ tục hải quan cho doanh nghiệp FDI. Thông điệp chính của Cục Hải quan thông qua văn bản này là:

• Xác định Nền tảng pháp lý: Khẳng định lại rằng việc thực hiện quyền xuất khẩu, quyền nhập khẩu của các tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam phải được thực hiện theo đúng quy định hiện hành.
• Nhấn mạnh sự Tổng hợp: Công văn dẫn chiếu cụ thể đến các nghị định và công văn hướng dẫn chi tiết của Tổng cục Hải quan (TCHQ) trước đây, tạo thành một “bộ tài liệu” mà doanh nghiệp cần tham khảo.
• Đề cao Trách nhiệm Tự nghiên cứu: Chuyển giao trách nhiệm nghiên cứu và tuân thủ cho doanh nghiệp.

Đây là một động thái cho thấy sự quyết tâm của cơ quan Hải quan trong việc áp dụng đồng bộ các quy định, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp FDI cần phải chủ động hơn trong việc cập nhật chính sách.

Nền Tảng Pháp Lý Vững Chắc: Nghị Định 09/2018/NĐ-CP

Quy định cốt lõi điều chỉnh hoạt động mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến mua bán hàng hóa của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài là Nghị định số 09/2018/NĐ-CP của Chính phủ.

Công văn 39712/CHQ-GSQL đã nhấn mạnh vai trò của Điều 3 và Điều 7 của Nghị định này:

Chi tiết Điều 3: Giải thích về Quyền Xuất khẩu và Quyền Nhập khẩu

Điều 3 NĐ 09/2018/NĐ-CP định nghĩa rõ ràng phạm vi của hai quyền này:

Việc hiểu đúng định nghĩa này là tối quan trọng, giúp doanh nghiệp tránh nhầm lẫn giữa hoạt động XNK theo quyền và hoạt động phân phối, bán buôn/bán lẻ, vốn có những điều kiện cấp phép kinh doanh rất khác nhau.

Chi tiết Điều 7: Điều kiện thực hiện

Điều 7 quy định về phạm vi hàng hóa và điều kiện mà doanh nghiệp FDI được thực hiện quyền XNK:

• Phạm vi hàng hóa: Doanh nghiệp FDI được thực hiện quyền xuất khẩu, quyền nhập khẩu đối với các loại hàng hóa không thuộc Danh mục hàng hóa cấm, tạm ngừng xuất khẩu/nhập khẩu, và hàng hóa không thuộc Danh mục hàng hóa cấm kinh doanh.
• Hàng hóa có điều kiện: Đối với hàng hóa thuộc Danh mục xuất khẩu, nhập khẩu theo giấy phép, theo điều kiện, doanh nghiệp FDI chỉ được thực hiện khi có Giấy phép kinh doanh hoặc đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành.

Bộ Công Cụ Hướng Dẫn Chi Tiết: Các Công Văn Bổ Sung

Bên cạnh nền tảng pháp lý chính là Nghị định 09/2018/NĐ-CP, việc thực hiện thủ tục hải quan cần phải tuân thủ các hướng dẫn chi tiết từ cơ quan Hải quan, mà Công văn 39712/CHQ-GSQL đã nhắc đến. Đây là các công văn TCHQ/GSQL quan trọng giúp tháo gỡ vướng mắc phát sinh:

• Công văn số 695/TCHQ-GSQL: Thường giải quyết các vấn đề liên quan đến việc xác định loại hình XNK, đặc biệt là khi hàng hóa của FDI không chỉ là hàng sản xuất mà còn là hàng thực hiện theo quyền XNK.
• Công văn số 4032/TCHQ-GSQL: Tập trung vào các vướng mắc về thủ tục hải quan cụ thể, có thể liên quan đến khai báo, mã loại hình hoặc chứng từ đi kèm đối với hàng hóa XNK theo quyền.
• Công văn số 1238/GSQL-GQ2: Đây là các công văn chuyên sâu hơn, có thể đề cập đến các trường hợp đặc thù, phân biệt rõ ràng giữa hàng hóa nhập khẩu để phân phối so với nhập khẩu để bán cho thương nhân có quyền phân phối.

Việc nghiên cứu các văn bản hướng dẫn này giúp doanh nghiệp hiểu rõ “cách làm” của cơ quan Hải quan, từ đó lập hồ sơ và tờ khai chính xác, giảm thiểu thời gian thông quan.

Trách Nhiệm và Lời Khuyên Dành cho Doanh nghiệp FDI

Cục Hải quan khẳng định rõ ràng: Công ty có trách nhiệm nghiên cứu kỹ các văn bản được dẫn chiếu để thực hiện đúng quy định của pháp luật.

Đây là lời khuyên quan trọng nhất mà tôi muốn gửi đến bạn:

• Kiểm tra Giấy phép Kinh doanh: Đảm bảo rằng ngành nghề XNK đã đăng ký và Giấy phép kinh doanh (nếu cần thiết cho loại hàng hóa) phải phù hợp với quy định tại Nghị định 09/2018/NĐ-CP.
• Phân biệt Loại hình: Luôn phân biệt rõ ràng giữa hàng hóa nhập khẩu để phục vụ sản xuất (loại hình B11, E31…) và hàng hóa nhập khẩu theo quyền nhập khẩu (loại hình A41, A12…). Việc khai sai loại hình có thể dẫn đến truy thu thuế và xử phạt hành chính.
• Chủ động Liên hệ: Trường hợp phát sinh vướng mắc trong quá trình thực hiện, bạn cần liên hệ ngay với đơn vị hải quan nơi Công ty làm thủ tục XNK (Chi cục Hải quan) để được hướng dẫn theo thẩm quyền. Việc xin ý kiến bằng văn bản trước khi thực hiện giao dịch lớn là biện pháp tốt nhất để phòng ngừa rủi ro.

Thông tin liên hệ MAN – Master Accountant Network

• Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh
• Mobile/Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
• Email: man@man.net.vn

Phụ trách sản xuất nội dung bởi: Ông Lê Hoàng Tuyên – Sáng lập viên (Founder) & CEO MAN – Master Accountant Network, Kiểm toán viên CPA Việt Nam với hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành Kế toán, Kiểm toán và Tư vấn Tài chính.