Tư vấn kiểm toán là gì? Lợi ích và quy trình tư vấn kiểm toán chuyên nghiệp cho doanh nghiệp 2025

Tư vấn kiểm toán là một trong những dịch vụ tài chính quan trọng nhất, đóng vai trò then chốt trong việc xác lập niềm tin của thị trường và các bên liên quan đối với doanh nghiệp. Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh minh bạch hóa Báo cáo tài chính (BCTC) theo xu hướng IFRS, dịch vụ tư vấn kiểm toán chuyên nghiệp giúp doanh nghiệp không chỉ tuân thủ quy định pháp luật mà còn là công cụ quản trị rủi ro chiến lược.

Theo Điều 52, Luật Kế toán số 88/2015/QH13, chất lượng BCTC là nền tảng, và tư vấn kiểm toán là quá trình xác nhận tính trung thực, hợp lý của nền tảng đó. Dữ liệu từ Bộ Tài chính cho thấy, tỷ lệ doanh nghiệp được kiểm toán có ý kiến chấp nhận toàn phần là yếu tố quan trọng trong việc xếp hạng tín dụng.

Sự cần thiết của dịch vụ tư vấn kiểm toán được khẳng định rõ qua Nghị định 174/2016/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Kế toán, trong đó nhấn mạnh vai trò của việc kiểm soát nội bộ. Một quy trình tư vấn kiểm toán chất lượng cao, đặc biệt khi được thực hiện bởi các công ty tư vấn kiểm toán hàng đầu, sẽ cung cấp cho Ban lãnh đạo cái nhìn toàn diện về các rủi ro sai sót trọng yếu và gian lận tiềm ẩn. Việc hiểu rõ lợi ích và quy trình tư vấn kiểm toán là bước đi đầu tiên để tối ưu hóa hiệu quả hoạt động. Hãy cùng MAN – Master Accountant Network khám phá toàn bộ thông tin chi tiết dưới đây về dịch vụ giá trị này.

Tư vấn kiểm toán là gì? giải thích theo chuẩn mực Việt Nam (VSA)

Tư vấn kiểm toán là hoạt động cung cấp sự đảm bảo độc lập và khách quan về tính trung thực, hợp lý của thông tin tài chính và sự tuân thủ các quy trình quản lý, pháp luật của doanh nghiệp. Đây là một dịch vụ chuyên biệt, đòi hỏi đội ngũ chuyên gia CPA giàu kinh nghiệm và chuyên môn sâu.

Khái niệm theo luật kiểm toán độc lập và chuẩn mực Việt Nam

Kiểm toán độc lập là việc kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán thực hiện kiểm tra và đưa ra ý kiến độc lập về BCTC và các thông tin tài chính khác. Dịch vụ tư vấn kiểm toán mở rộng phạm vi này, bao gồm cả việc tư vấn cải tiến hệ thống, quản trị rủi ro và tuân thủ pháp luật về thuế, hải quan. Mọi hoạt động của công ty tư vấn kiểm toán phải tuân thủ Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam (VSA) và Chuẩn mực Kiểm toán Quốc tế (ISA), đảm bảo tính khách quan và chất lượng cao nhất. Việc tuân thủ chuẩn mực là yếu tố cốt lõi xây dựng độ tin cậy.

Vai trò và phạm vi dịch vụ tư vấn kiểm toán

Phạm vi của tư vấn kiểm toán rất rộng, bao gồm nhiều khía cạnh ngoài việc đơn thuần là kiểm tra số liệu. Dịch vụ này giúp nâng cao năng lực của doanh nghiệp trong quản lý tài chính.

• Xác nhận tính trung thực: đưa ra ý kiến về việc BCTC có được lập phù hợp với Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) hay IFRS/GAAP hay không. Công việc này bao gồm việc kiểm tra các bút toán phức tạp và các ước tính kế toán.
• Đánh giá Hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB): phân tích tính hiệu quả của KSNB trong việc ngăn ngừa và phát hiện gian lận/sai sót, từ đó đưa ra các khuyến nghị cải tiến quy trình.
• Tư vấn thuế: rà soát tính tuân thủ pháp luật thuế trong các giao dịch kế toán, đảm bảo việc áp dụng đúng các Thông tư, Nghị định thuế hiện hành, giảm thiểu rủi ro bị phạt hành chính.
• Hỗ trợ M&A/IPO: cung cấp dịch vụ soát xét hoặc thẩm định độc lập để đánh giá giá trị thực và các rủi ro tài chính tiềm ẩn của doanh nghiệp mục tiêu. Đây là dịch vụ tư vấn kiểm toán giá trị gia tăng cao.

Khác biệt với kiểm toán thuần túy và dịch vụ kế toán

Cần phân biệt rõ tư vấn kiểm toán với hai dịch vụ khác để doanh nghiệp lựa chọn đúng nhu cầu. Sự phân biệt này thể hiện rõ năng lực chuyên môn của công ty tư vấn kiểm toán.

• So với kiểm toán thuần túy: kiểm toán thuần túy chỉ tập trung vào việc đưa ra ý kiến về BCTC theo một khuôn khổ báo cáo đã định. Dịch vụ tư vấn kiểm toán bổ sung thêm các dịch vụ giá trị gia tăng như tư vấn cải tiến quy trình, hệ thống KSNB, và tối ưu hóa tuân thủ thuế, mang tính định hướng chiến lược.
• So với dịch vụ kế toán: dịch vụ kế toán là việc ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh hàng ngày theo quy định (làm sổ sách). Ngược lại, tư vấn kiểm toán là việc kiểm tra và đánh giá tính đúng đắn, hợp lý của công tác kế toán đã thực hiện. Đây là hai vai trò độc lập, không thể kiêm nhiệm theo quy định của Luật Kiểm toán độc lập.

Mục tiêu cốt lõi: đảm bảo – cải tiến – kiểm soát rủi ro – minh bạch thông tin

Mục tiêu cuối cùng của tư vấn kiểm toán không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là tạo ra giá trị chiến lược bền vững. Kiểm toán BCTC chất lượng cao giúp củng cố niềm tin, trong khi tư vấn về hệ thống KSNB giúp doanh nghiệp thực hiện kiểm soát rủi ro chủ động. Minh bạch thông tin là yếu tố then chốt để thu hút đầu tư và tăng cường uy tín thị trường.

Các loại hình dịch vụ tư vấn kiểm toán phổ biến hiện nay

Phạm vi dịch vụ tư vấn kiểm toán rất đa dạng, đáp ứng nhu cầu khác nhau của các loại hình doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh phức tạp.

Kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) – nền tảng pháp lý

Kiểm toán BCTC là dịch vụ cơ bản và bắt buộc đối với nhiều doanh nghiệp. Nó là quá trình thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ và thích hợp để kiểm toán viên đưa ra ý kiến. Đây là một trong những dịch vụ tư vấn kiểm toán phổ biến nhất.

Đối tượng bắt buộc kiểm toán theo pháp luật Việt Nam

Theo Nghị định 17/2012/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn, các đối tượng sau bắt buộc phải sử dụng dịch vụ tư vấn kiểm toán BCTC:

• Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).
• Tổ chức tín dụng, công ty tài chính, công ty bảo hiểm, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán, tư vấn kiểm toán.
• Công ty đại chúng, tổ chức phát hành và kinh doanh chứng khoán.
• Doanh nghiệp nhà nước (trừ các doanh nghiệp nhỏ), theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

Việc tuân thủ quy định này là biểu hiện đầu tiên của sự uy tín của doanh nghiệp đối với cơ quan quản lý và thị trường.

Ý kiến kiểm toán và các loại ý kiến

Ý kiến của công ty tư vấn kiểm toán là sản phẩm cuối cùng, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của doanh nghiệp. Nó phản ánh độ trung thực của BCTC.

• Chấp nhận toàn phần: BCTC trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu. Đây là mục tiêu mà mọi doanh nghiệp mong muốn khi sử dụng tư vấn kiểm toán.
• Ngoại trừ: BCTC trung thực và hợp lý, ngoại trừ ảnh hưởng của một số vấn đề cụ thể, không lan truyền (ví dụ: không thể kiểm tra hàng tồn kho cuối kỳ).
• Trái ngược: BCTC không trung thực và hợp lý.
• Từ chối đưa ra ý kiến: kiểm toán viên không thu thập đủ bằng chứng kiểm toán cần thiết để đưa ra kết luận.

Soát xét BCTC – phù hợp IPO/M&A

Soát xét BCTC là dịch vụ tư vấn kiểm toán cung cấp mức độ đảm bảo thấp hơn so với kiểm toán, nhưng lại tiết kiệm thời gian và chi phí hơn.

• Mức độ đảm bảo và thủ tục: kiểm toán viên chỉ thực hiện chủ yếu các thủ tục phân tích và phỏng vấn, không cần kiểm tra chi tiết giao dịch như trong kiểm toán đầy đủ. Mức độ đảm bảo là đảm bảo vừa phải.
• Thời điểm áp dụng: dịch vụ này rất phù hợp cho các công ty chuẩn bị M&A (do cần đánh giá nhanh) hoặc trong quá trình chuẩn bị sơ bộ hồ sơ IPO, khi cần có báo cáo được xác nhận bởi bên thứ ba trước khi kiểm toán toàn diện bắt buộc. Đây là một giải pháp linh hoạt của dịch vụ tư vấn kiểm toán.

Kiểm toán nội bộ – nâng cao năng lực quản trị rủi ro

Kiểm toán nội bộ là dịch vụ hỗ trợ Ban lãnh đạo, không nhằm mục đích công bố ra bên ngoài. Dịch vụ này giúp doanh nghiệp cải thiện khả năng quản lý.

• Lợi ích trong doanh nghiệp đa chi nhánh, tập đoàn: tư vấn kiểm toán nội bộ giúp đánh giá và cải tiến toàn bộ hệ thống kiểm soát, từ quản lý tài sản, quy trình mua sắm đến tuân thủ đạo đức nghề nghiệp, đặc biệt quan trọng với các tập đoàn lớn có hoạt động phức tạp và phân tán.
• Liên kết với GRC: kiểm toán nội bộ là một phần không thể thiếu trong hệ thống Quản trị, Rủi ro và Tuân thủ (GRC), giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, giảm thiểu rủi ro tư vấn kiểm toán BCTC bị ngoại trừ trong tương lai.

Kiểm toán tuân thủ pháp luật và nội bộ

Kiểm toán tuân thủ tập trung vào việc đánh giá sự tuân thủ các quy tắc, luật, hợp đồng hoặc quy định nội bộ cụ thể. Đây là một khía cạnh quan trọng của dịch vụ tư vấn kiểm toán.

Đối tượng đặc thù: dành cho các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực đặc thù như ngân hàng (tuân thủ quy định Ngân hàng Nhà nước), bảo hiểm, hoặc các dự án sử dụng vốn Nhà nước theo yêu cầu của Kho bạc Nhà nước.

Bảng tổng hợp kiểm toán tuân thủ pháp luật và nội bộ

Đặc điểm	Kiểm toán BCTC	Soát xét BCTC	Kiểm toán nội bộ	Kiểm toán tuân thủ
Mục tiêu	Đưa ra ý kiến về tính trung thực BCTC	Đảm bảo vừa phải về BCTC	Cải tiến hệ thống KSNB	Xác nhận tuân thủ quy định
Phạm vi	BCTC theo VAS/IFRS	BCTC	KSNB, hoạt động, hiệu suất	Pháp luật, hợp đồng, quy tắc
Mức độ đảm bảo	Cao	Vừa phải	Thường cao	Cao
Người thụ hưởng	Bên ngoài (cổ đông, ngân hàng)	Bên ngoài/nội bộ	Nội bộ (Ban lãnh đạo)	Bên ngoài/nội bộ
Vai trò của tư vấn kiểm toán	Xác nhận pháp lý	Đánh giá nhanh	Cải tiến chiến lược	Đảm bảo tuân thủ

Dịch vụ tư vấn kiểm toán chuyên nghiệp tại MAN – Master Accountant Network

MAN không chỉ cung cấp dịch vụ kiểm toán BCTC bắt buộc mà còn tập trung vào các giải pháp tư vấn chuyên sâu, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị toàn diện, phù hợp với các chuẩn mực quốc tế và đặc thù Việt Nam.

• Tư vấn Quyết toán Thuế Chuyên sâu: Rà soát và tối ưu hóa hồ sơ kế toán, chứng từ để chuẩn bị tốt nhất cho đợt quyết toán thuế (TNDN, GTGT, TNCN) của cơ quan thuế, giúp giảm thiểu rủi ro bị truy thu và phạt hành chính.
• Tư vấn Cải tiến Hệ thống KSNB: Xây dựng, tái cấu trúc hoặc đánh giá hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ, đặc biệt tập trung vào các chu trình phức tạp như quản lý tồn kho, công nợ và tài sản cố định.
• Thẩm định độc lập cho M&A: Cung cấp dịch vụ soát xét chi tiết tình hình tài chính, rủi ro tiềm ẩn và xác nhận giá trị doanh nghiệp mục tiêu, hỗ trợ quyết định đầu tư chính xác cho các giao dịch Mua bán & Sáp nhập.
• Tư vấn Chuyển đổi IFRS: Hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng các Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) theo lộ trình của Bộ Tài chính, đảm bảo tính minh bạch và khả năng so sánh quốc tế của BCTC.

Tầm quan trọng chiến lược của tư vấn kiểm toán với doanh nghiệp

Sử dụng dịch vụ tư vấn kiểm toán là một quyết định đầu tư thông minh, tạo ra lợi thế cạnh tranh và bảo vệ tài sản cho doanh nghiệp, chứ không chỉ là một khoản chi phí tuân thủ.

Nâng cao tính minh bạch & uy tín thị trường

Báo cáo kiểm toán với ý kiến chấp nhận toàn phần là bằng chứng thuyết phục nhất về tính minh bạch của doanh nghiệp. Việc sử dụng công ty tư vấn kiểm toán thuộc Top 10 công ty kiểm toán tại Việt Nam hay Big 4 (PwC, Deloitte, EY, KPMG) giúp gia tăng đáng kể uy tín đối với các đối tác nước ngoài và tổ chức tài chính lớn. Điều này đặc biệt quan trọng khi huy động vốn hoặc tham gia đấu thầu quốc tế, giúp củng cố niềm tin.

Quản trị rủi ro chủ động – phòng ngừa gian lận

Đội ngũ tư vấn kiểm toán chuyên nghiệp giúp phân tích và đánh giá các khu vực rủi ro cao, chẳng hạn như chu trình mua sắm, quản lý hàng tồn kho, hoặc các ước tính kế toán phức tạp. Quá trình này giúp Ban lãnh đạo thiết lập các biện pháp kiểm soát rủi ro chủ động, từ đó phòng ngừa các rủi ro gian lận theo nguyên tắc phòng ngừa là ưu tiên hàng đầu. Một hệ thống KSNB vững mạnh là thành quả của dịch vụ tư vấn kiểm toán chuyên sâu.

Cung cấp dữ liệu đáng tin cậy hỗ trợ ra quyết định

Mọi quyết định kinh doanh chiến lược, từ mở rộng thị trường, đầu tư tài sản lớn, cho đến tái cấu trúc doanh nghiệp, đều cần dựa trên dữ liệu tài chính chính xác. BCTC đã được kiểm toán bởi dịch vụ tư vấn kiểm toán là nguồn dữ liệu đáng tin cậy nhất, giảm thiểu rủi ro từ các báo cáo nội bộ chưa được kiểm chứng. Điều này đặc biệt quan trọng trong các giao dịch M&A.

Tuân thủ pháp lý – tránh bị phạt và tranh chấp thuế

Một khía cạnh quan trọng của tư vấn kiểm toán là rà soát sự tuân thủ các quy định về thuế và kế toán. Kiểm toán viên sẽ kiểm tra việc áp dụng đúng các Thông tư, Nghị định về thuế (ví dụ: Thông tư 200/2014/TT-BTC về Chế độ Kế toán Doanh nghiệp) và đưa ra các điều chỉnh cần thiết. Điều này giúp doanh nghiệp tránh được các khoản phạt do vi phạm hành chính về thuế, bảo vệ nguồn lực tài chính. Dịch vụ tư vấn kiểm toán giúp doanh nghiệp luôn đi đúng hướng pháp lý.

Quy trình tư vấn kiểm toán chuẩn quốc tế 

Quy trình tư vấn kiểm toán là một hệ thống các bước logic được chuẩn hóa theo VSA/ISA để đảm bảo chất lượng kiểm toán và tính nhất quán của dịch vụ tư vấn kiểm toán. Quy trình này được chia thành ba giai đoạn chính, thể hiện năng lực chuyên môn của đội ngũ kiểm toán.

Bước 1: Lập kế hoạch kiểm toán

Giai đoạn lập kế hoạch chiếm khoảng 20-30% tổng thời gian kiểm toán và là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của quy trình tư vấn kiểm toán. Việc lập kế hoạch cẩn thận giúp tối ưu hóa chi phí kiểm toán.

Đánh giá rủi ro và xác định môi trường kiểm soát

Đội ngũ tư vấn kiểm toán sẽ tiến hành phỏng vấn Ban lãnh đạo, tìm hiểu về ngành nghề, đối thủ cạnh tranh, và các yếu tố vĩ mô. Việc đánh giá rủi ro này giúp xác định các tài khoản, giao dịch có khả năng sai sót trọng yếu cao nhất, từ đó phân bổ nguồn lực kiểm toán hiệu quả.

Xác định mức độ trọng yếu kiểm toán

Trọng yếu là ngưỡng sai sót tối đa có thể tồn tại trong BCTC mà không làm ảnh hưởng đến quyết định của người sử dụng thông tin. Việc xác định trọng yếu cần được thực hiện cẩn trọng theo quy định của VSA 320. Mức trọng yếu càng thấp, phạm vi và độ sâu của quy trình tư vấn kiểm toán càng lớn, đảm bảo tính chính xác cao hơn, nhưng cũng làm tăng chi phí kiểm toán.

Bước 2: Thu thập thông tin và kiểm tra chứng từ

Đây là giai đoạn triển khai thực địa, nơi công ty tư vấn kiểm toán thu thập bằng chứng đầy đủ và thích hợp. Giai đoạn này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ từ phía bộ phận kế toán của doanh nghiệp.

Thử nghiệm kiểm soát

Kiểm toán viên kiểm tra tính hiệu quả của các kiểm soát nội bộ. Ví dụ: kiểm tra xem các lệnh chi tiền trên một ngưỡng nhất định có được phê duyệt bởi Giám đốc Tài chính theo đúng quy định nội bộ hay không. Nếu kiểm soát nội bộ hiệu quả, số lượng thử nghiệm cơ bản có thể giảm bớt, giúp tối ưu hóa thời gian thực hiện dịch vụ tư vấn kiểm toán.

Thử nghiệm cơ bản

Thủ tục này kiểm tra trực tiếp số dư tài khoản và giao dịch. Đây là phần tốn nhiều thời gian nhất của quy trình tư vấn kiểm toán.

• Phân tích chi tiết: so sánh các tỷ suất tài chính của năm hiện tại với năm trước và với mức trung bình ngành.
• Thủ tục chi tiết giao dịch: kiểm tra các chứng từ gốc (hóa đơn, hợp đồng) để xác nhận tính có thật, tính chính xác và tính đầy đủ của giao dịch, tuân thủ Thông tư 200/2014/TT-BTC.
• Xác nhận bên ngoài: gửi thư xác nhận số dư công nợ, số dư ngân hàng theo VSA 505.

Bước 3: Tổng hợp kết quả và phát hành báo cáo

Sau khi thu thập và đánh giá tất cả bằng chứng, kiểm toán viên tiến hành hoàn tất quy trình tư vấn kiểm toán.

Tổng hợp phát hiện và đưa ra loại ý kiến

Kiểm toán viên tổng hợp tất cả các sai sót đã điều chỉnh và chưa điều chỉnh, đánh giá ảnh hưởng của chúng đến BCTC. Kết luận chính thức về tư vấn kiểm toán là Ý kiến kiểm toán được phát hành. Việc đưa ra ý kiến cần tuân thủ nghiêm ngặt VSA 700, 705, 706.

CAPA – đề xuất khắc phục và cải tiến quy trình

Bên cạnh Báo cáo kiểm toán, công ty tư vấn kiểm toán còn cung cấp Thư Quản lý với các đề xuất CAPA. Đây là tài liệu giá trị nhất, giúp doanh nghiệp cải thiện hệ thống kế toán, quản trị rủi ro và KSNB, là giá trị cốt lõi của dịch vụ tư vấn kiểm toán chuyên nghiệp.

Công cụ và phần mềm hỗ trợ dịch vụ tư vấn kiểm toán hiện đại

Để nâng cao năng lực và kinh nghiệm, các công ty tư vấn kiểm toán hàng đầu đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ vào quy trình tư vấn kiểm toán, giúp tăng hiệu quả và độ chính xác.

Hệ thống ERP/phần mềm kế toán tích hợp

Các hệ thống ERP hiện đại là nguồn dữ liệu quan trọng nhất cho tư vấn kiểm toán.

• Audit Trail và tính toàn vẹn dữ liệu: ERP cung cấp khả năng truy vết lịch sử, cho phép kiểm toán viên xác định ai đã thực hiện thay đổi nào và vào thời điểm nào. Điều này nâng cao tính xác thực của bằng chứng kiểm toán.
• Real-time reporting: khả năng trích xuất dữ liệu theo thời gian thực giúp kiểm toán viên chạy các thủ tục phân tích nhanh chóng, tập trung vào các điểm có biến động bất thường, tối ưu hóa thời gian của dịch vụ tư vấn kiểm toán.

CAATs – công cụ phân tích dữ liệu kiểm toán chuyên sâu

CAATs là công cụ bắt buộc phải có của tư vấn kiểm toán hiện đại. Việc sử dụng CAATs thể hiện rõ năng lực chuyên môn của công ty kiểm toán.

• ACL và IDEA: hai phần mềm này cho phép kiểm toán viên phân tích toàn bộ tập dữ liệu thay vì chỉ chọn mẫu. Ví dụ: dùng ACL để rà soát tất cả các giao dịch chi tiêu vào ngày nghỉ lễ, hoặc các giao dịch có giá trị chẵn, từ đó phát hiện các giao dịch có dấu hiệu rủi ro cao về gian lận, nâng cao chất lượng dịch vụ tư vấn kiểm toán.
• Data Visualization Tools (Power BI/Tableau): các công cụ trực quan hóa dữ liệu giúp kiểm toán viên nhanh chóng xác định xu hướng, sự bất thường hoặc các mối quan hệ ẩn trong dữ liệu tài chính, làm tăng hiệu quả của dịch vụ tư vấn kiểm toán.

Phần mềm quản lý kiểm toán

Các nền tảng đám mây này giúp đội ngũ tư vấn kiểm toán quản lý dự án, chia sẻ tài liệu và theo dõi tiến độ công việc một cách đồng bộ. Điều này đảm bảo mọi thành viên tuân thủ đúng quy trình tư vấn kiểm toán và chuẩn mực chất lượng quốc tế (VSA/ISA), thể hiện tính quản lý cao trong dự án.

Case study thực tế sử dụng dịch vụ tư vấn kiểm toán tại MAN – Master Accountant Network

Dịch vụ tư vấn kiểm toán không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật mà còn là công cụ chiến lược nâng cao hiệu quả quản trị, giảm rủi ro và gia tăng uy tín trên thị trường. Dưới đây là hai ví dụ thực tế về cách các doanh nghiệp Việt Nam đã tối ưu lợi ích từ dịch vụ tư vấn kiểm toán:

Case 1 – công ty chuẩn bị IPO: gia tăng niềm tin nhà đầu tư

Tình huống: Công ty Công nghệ X muốn niêm yết trên sàn HOSE, cần minh bạch hóa BCTC. Ban lãnh đạo đã lựa chọn công ty tư vấn kiểm toán Top 5 Việt Nam để thực hiện kiểm toán BCTC 3 năm liên tiếp.

Lợi ích từ tư vấn kiểm toán:

Tư vấn kiểm toán không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật mà còn là công cụ chiến lược nâng cao minh bạch tài chính và tăng uy tín trên thị trường.

• Minh bạch hóa kế toán: công ty tư vấn kiểm toán đã giúp Công ty X chuyển đổi từ chuẩn mực nội bộ sang VAS và chuẩn bị cho IFRS. Việc điều chỉnh các sai sót kế toán theo yêu cầu của kiểm toán độc lập đã làm tăng độ tin cậy của BCTC.
• Tăng tính thẩm quyền: báo cáo kiểm toán sạch, được xác nhận bởi đơn vị uy tín, là bằng chứng mạnh mẽ, giúp hồ sơ niêm yết được UBCKNN chấp thuận nhanh chóng và thu hút thành công các quỹ đầu tư lớn. Đây là giá trị vượt trội của tư vấn kiểm toán.

Case 2 – tập đoàn đa ngành cần chuẩn hóa quy trình

Tình huống: Tập đoàn Sản xuất Y có 10 nhà máy trên khắp cả nước, đối mặt với sự không nhất quán trong quản lý chi phí sản xuất và rủi ro thất thoát hàng tồn kho.

Lợi ích từ tư vấn kiểm toán:

Dịch vụ tư vấn kiểm toán nội bộ không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định mà còn phát hiện rủi ro tiềm ẩn và nâng cao hiệu quả vận hành.

• Phát hiện thất thoát: dịch vụ kiểm toán nội bộ do đơn vị tư vấn kiểm toán bên ngoài thực hiện đã rà soát quy trình quản lý vật tư và phát hiện lỗ hổng kiểm soát ở khâu nhập/xuất kho. Bằng việc phân tích chi tiết dữ liệu, kiểm toán viên đã chỉ ra được khu vực rủi ro.
• Tối ưu vận hành: đề xuất cải tiến hệ thống KSNB, thiết lập quy trình kiểm soát rủi ro tập trung. Tập đoàn Y đã tiết kiệm được chi phí do giảm thiểu được lãng phí nguyên vật liệu và chuẩn hóa được quy trình kế toán, thuế giữa các đơn vị thành viên, nhờ vào chất lượng của dịch vụ tư vấn kiểm toán.

Phản hồi từ khách hàng tiêu biểu

Khách hàng A (Công ty Bất động sản lớn):

“Quy trình tư vấn kiểm toán BCTC của MAN rất chuyên nghiệp và minh bạch. Họ không chỉ hoàn thành công việc theo đúng pháp luật mà còn cung cấp Thư Quản lý chi tiết, giúp chúng tôi nhận diện và khắc phục kịp thời các rủi ro về ghi nhận doanh thu theo tiến độ dự án. Dịch vụ của MAN đã góp phần quan trọng giúp BCTC của chúng tôi đạt chuẩn để huy động vốn thành công trong quý III/2025.”

Khách hàng B (Doanh nghiệp FDI ngành Sản xuất):

“MAN đã hỗ trợ chúng tôi rất nhiều trong việc chuyển đổi sang hệ thống quản lý chi phí mới. Đội ngũ kiểm toán viên CPA của họ có chuyên môn sâu, am hiểu cả VAS và IFRS, giúp chúng tôi đưa ra các quyết định quản trị chính xác và giảm thiểu rủi ro thuế phát sinh từ giao dịch quốc tế.”

Báo giá dịch vụ tư vấn kiểm toán của MAN – Master Accountant Network

Hiểu rõ các yếu tố cấu thành chi phí sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí kiểm toán khi sử dụng dịch vụ tư vấn kiểm toán. Chi phí kiểm toán không phải là ngẫu nhiên mà được tính toán dựa trên mức độ rủi ro và thời gian cần thiết.

Bảng báo giá dịch vụ tư vấn kiểm toán tham khảo tại MAN – Master Accountant Network

Bảng báo giá dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo, giúp doanh nghiệp định hình chi phí ban đầu. Chi phí thực tế sẽ được xác định chi tiết sau khi MAN thực hiện đánh giá rủi ro sơ bộ về quy mô, ngành nghề và chất lượng hệ thống kế toán của doanh nghiệp.

Bảng tổng hợp báo giá dịch vụ tư vấn kiểm toán tham khảo tại MAN

Dịch vụ	Phạm vi và Đặc điểm	Thời gian ước tính	Chi phí tham khảo (VNĐ)
Kiểm toán BCTC thường niên	Cho doanh nghiệp vừa (doanh thu < 200 tỷ, tổng tài sản < 100 tỷ). Bao gồm Báo cáo kiểm toán và Thư Quản lý.	4 – 6 tuần	25.000.000 – 45.000.000
Soát xét BCTC Quý/Bán niên	Phục vụ cho mục đích nội bộ hoặc chuẩn bị cho IPO. Mức độ đảm bảo vừa phải.	2 – 3 tuần	15.000.000 – 25.000.000
Tư vấn Quyết toán Thuế	Rà soát toàn bộ giao dịch, chứng từ thuế TNDN/GTGT/TNCN trong 1 năm tài chính.	3 – 5 ngày	18.000.000 – 35.000.000
Tư vấn Cải tiến KSNB	Đánh giá và thiết kế lại quy trình KSNB tại 1-2 chu trình chính (ví dụ: Mua sắm/Bán hàng).	8 – 12 tuần	Theo thỏa thuận (Thường > 50.000.000)

Yếu tố ảnh hưởng chi phí dịch vụ tư vấn kiểm toán:

Chi phí dịch vụ tư vấn kiểm toán không cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố, phản ánh mức độ phức tạp và nguồn lực cần thiết để hoàn thành quy trình kiểm toán. Hiểu rõ các yếu tố này giúp doanh nghiệp lập kế hoạch ngân sách hợp lý và tối ưu hóa chi phí. Bao gồm:

• Quy mô khách hàng: được xác định qua tổng tài sản, tổng doanh thu và số lượng giao dịch. Quy mô càng lớn, phạm vi quy trình tư vấn kiểm toán càng rộng, dẫn đến chi phí cao hơn.
• Chất lượng sổ sách và KSNB: nếu sổ sách kế toán lộn xộn, chứng từ thiếu, hoặc hệ thống KSNB yếu kém, kiểm toán viên sẽ phải dành nhiều thời gian hơn cho thủ tục thử nghiệm cơ bản, dẫn đến chi phí kiểm toán cao hơn.
• Ngành nghề rủi ro cao: các ngành như Xây dựng, Bất động sản, Tài chính có tính phức tạp và rủi ro cao hơn (ví dụ: ghi nhận doanh thu theo tiến độ, định giá tài sản), do đó chi phí cho dịch vụ tư vấn kiểm toán cũng cao hơn.
• Thời gian & deadline gấp: yêu cầu hoàn thành quy trình tư vấn kiểm toán trong thời gian ngắn (ví dụ: dưới 6 tuần) đòi hỏi huy động thêm nguồn lực và làm tăng chi phí kiểm toán.

Cách tối ưu chi phí khi sử dụng tư vấn kiểm toán

Để giảm thiểu chi phí kiểm toán, doanh nghiệp nên:

• Chuẩn bị và hoàn thiện BCTC sơ bộ trước khi kiểm toán viên đến.
• Tập hợp chứng từ gốc theo từng tài khoản và giao dịch trọng yếu một cách khoa học và sẵn sàng.
• Đầu tư vào hệ thống KSNB và phần mềm kế toán ngay từ đầu. Hệ thống tốt sẽ giảm đáng kể rủi ro và phạm vi kiểm tra của công ty tư vấn kiểm toán, từ đó giảm chi phí kiểm toán về lâu dài.

Cách lựa chọn công ty tư vấn kiểm toán uy tín

Lựa chọn công ty tư vấn kiểm toán là một quyết định chiến lược dài hạn, đòi hỏi sự đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố về năng lực.

Bảng checklist đánh giá công ty tư vấn kiểm toán

Tiêu chí	Mô tả và yếu tố đánh giá
Pháp lý	Phải được Bộ Tài chính chấp thuận và công bố danh sách hàng năm. Đảm bảo công ty tư vấn kiểm toán có giấy phép hành nghề hợp lệ.
Kinh nghiệm ngành	Có kinh nghiệm và chuyên môn sâu về ngành của doanh nghiệp (ví dụ: đã từng kiểm toán các công ty Fintech, Logistics). Am hiểu ngành giúp quy trình tư vấn kiểm toán hiệu quả hơn.
Năng lực CPA	Đội ngũ có tỷ lệ Kiểm toán viên công chứng (CPA) cao, đảm bảo chất lượng tư vấn kiểm toán theo chuẩn VSA. CPA là minh chứng cho chuyên môn.
Sử dụng công cụ	Công ty tư vấn kiểm toán có áp dụng các công cụ hiện đại (CAATs, Audit Software) để tăng hiệu suất và độ chính xác của kiểm toán.
Uy tín/thương hiệu	Tham khảo danh sách Top 10 công ty kiểm toán tại Việt Nam (Big 4: PwC, Deloitte, EY, KPMG; hoặc các công ty hàng đầu trong nước và thương hiệu lớn đi kèm với sự đảm bảo.

Liên hệ để nhận tư vấn dịch vụ tư vấn kiểm toán chuyên sâu

Việc lựa chọn giữa Big 4 và các công ty tư vấn kiểm toán trong nước cần cân nhắc giữa uy tín thương hiệu quốc tế và sự linh hoạt về chi phí/tùy chỉnh dịch vụ. Dù chọn đơn vị nào, tính chuyên nghiệp và sự am hiểu về lĩnh vực kế toán, thuế là yếu tố không thể bỏ qua để đảm bảo chất lượng tư vấn kiểm toán.

FAQ – câu hỏi thường gặp về tư vấn kiểm toán

Kiểm toán BCTC có bắt buộc không?

Kiểm toán BCTC chỉ bắt buộc đối với một số loại hình doanh nghiệp cụ thể (công ty niêm yết, tổ chức tín dụng, DNNN, v.v.) theo Luật Kiểm toán độc lập 2011. Các doanh nghiệp khác có thể tự nguyện sử dụng dịch vụ tư vấn kiểm toán nhằm mục đích quản trị.

Phí tư vấn kiểm toán bao nhiêu?

Chi phí kiểm toán được xác định dựa trên quy mô doanh nghiệp, độ phức tạp của giao dịch (ngành nghề), chất lượng sổ sách kế toán, và thời gian thực hiện. Doanh nghiệp cần liên hệ để có báo giá chính xác.

Mất bao lâu để hoàn thành dịch vụ?

Quy trình tư vấn kiểm toán thường kéo dài từ 4 đến 8 tuần, tùy thuộc vào quy mô, phạm vi kiểm toán và sự hợp tác của doanh nghiệp trong việc cung cấp chứng từ, dữ liệu.

Khác gì giữa kiểm toán nội bộ và kiểm toán độc lập?

Kiểm toán độc lập (do bên ngoài) nhằm xác nhận BCTC cho bên thứ ba. Kiểm toán nội bộ (do bên trong/tư vấn) nhằm đánh giá và cải tiến hệ thống quản trị rủi ro, phục vụ Ban lãnh đạo.

Big4 hay công ty trong nước phù hợp hơn?

Big 4 (PwC, EY, Deloitte, KPMG) phù hợp cho các tập đoàn lớn, đa quốc gia, cần uy tín toàn cầu. Các công ty tư vấn kiểm toán trong nước (Top 10) có thể cung cấp dịch vụ linh hoạt, am hiểu pháp luật Việt Nam sâu hơn với chi phí kiểm toán tối ưu hơn.

Kết luận

Tư vấn kiểm toán là chiếc la bàn không thể thiếu giúp doanh nghiệp Việt Nam điều hướng trong môi trường kinh doanh đầy biến động. Từ việc đảm bảo tính trung thực của BCTC, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kế toán, thuế (theo Luật Kế toán 2015), cho đến việc xây dựng một hệ thống kiểm soát rủi ro chủ động, dịch vụ tư vấn kiểm toán mang lại giá trị chiến lược dài hạn. Bằng cách minh bạch hóa tài chính, doanh nghiệp không chỉ đạt được sự tuân thủ pháp luật mà còn củng cố vững chắc sự uy tín trên thị trường.

MAN – Master Accountant Network tự hào là đối tác tư vấn kiểm toán chuyên nghiệp, nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia CPA giàu kinh nghiệm và chuyên môn sâu trong lĩnh vực kế toán – kiểm toán – thuế. Chúng tôi cam kết mang đến quy trình tư vấn kiểm toán chuẩn quốc tế, áp dụng công nghệ tiên tiến (CAATs), giúp doanh nghiệp bạn không chỉ đạt được ý kiến kiểm toán sạch mà còn nhận được các đề xuất cải tiến có giá trị thực tiễn cao, giúp tối ưu hóa chi phí kiểm toán và nâng cao hiệu quả vận hành.

Đừng để những rủi ro tài chính tiềm ẩn làm ảnh hưởng đến kế hoạch phát triển của bạn. Hãy chủ động hành động. Liên hệ với MAN ngay hôm nay để nhận tư vấn dịch vụ tư vấn kiểm toán chuyên sâu và nhận báo giá dịch vụ kiểm toán chuyên nghiệp miễn phí trong 24h, đảm bảo sự phát triển minh bạch, bền vững cho doanh nghiệp bạn!

Thông tin liên hệ dịch vụ tại MAN – Master Accountant Network

• Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh
• Mobile/Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
• Email: man@man.net.vn