Thanh lý hàng nhập khẩu: Quy định, thủ tục và cập nhật mới nhất 2025

Thanh lý hàng nhập khẩu là một hoạt động quan trọng trong quá trình quản lý tài sản, vật tư của doanh nghiệp, đặc biệt với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoặc doanh nghiệp chế xuất. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực chịu sự điều chỉnh chặt chẽ của pháp luật hải quan, thuế và đầu tư. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ thanh lý hàng nhập khẩu là gì, điều kiện thực hiện, các thủ tục pháp lý cần tuân thủ cũng như cập nhật những hướng dẫn mới nhất từ cơ quan hải quan năm 2025.

Thanh lý hàng nhập khẩu là gì?

Thanh lý hàng nhập khẩu là hoạt động xử lý, thanh toán hoặc bán lại hàng hóa đã nhập khẩu nhưng không còn được sử dụng đúng mục đích ban đầu. Việc thanh lý có thể thực hiện dưới nhiều hình thức như:

• Xuất khẩu ra nước ngoài
• Nhượng bán, cho, biếu, tặng tại thị trường trong nước
• Tiêu hủy

Thông thường, hàng hóa thanh lý là tài sản cố định hết khấu hao, nguyên vật liệu dư thừa sau dự án, hoặc máy móc không còn phù hợp với nhu cầu sản xuất kinh doanh. Đối tượng thực hiện thanh lý chủ yếu là doanh nghiệp nhập khẩu và doanh nghiệp chế xuất (DNCX).

Điều kiện thanh lý hàng nhập khẩu

Việc thanh lý hàng nhập khẩu cần tuân thủ một số điều kiện nhất định, tùy theo loại hàng hóa:

Đối với máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển: Hết thời hạn khấu hao, bị hư hỏng, lỗi kỹ thuật, không còn sử dụng do thay đổi công nghệ hoặc quy mô sản xuất

Đối với nguyên vật liệu, linh kiện: Dư thừa so với nhu cầu, không đảm bảo chất lượng, Không phù hợp với mục đích sản xuất

Thủ tục thanh lý hàng nhập khẩu

Thủ tục thanh lý hàng nhập khẩu gồm các bước cơ bản sau:

Bước 1: Xác định hình thức thanh lý

Doanh nghiệp cần xác định rõ hình thức thanh lý, bao gồm:

• Xuất khẩu ra nước ngoài
• Bán hoặc chuyển tiêu thụ nội địa
• Cho, tặng hoặc tiêu hủy

Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ

• Văn bản đề nghị thanh lý, nêu rõ lý do, danh sách hàng hóa
• Tờ khai hải quan nhập khẩu gốc
• Tài liệu chứng minh tình trạng hàng hóa (biên bản kiểm tra, ảnh chụp, đánh giá kỹ thuật…)
• Trường hợp miễn thuế: Phiếu theo dõi trừ lùi, chứng từ miễn thuế

Bước 3: Khai báo hải quan

Tùy từng trường hợp:

• Xuất khẩu: Doanh nghiệp khai tờ khai xuất khẩu
• Chuyển tiêu thụ nội địa: Khai tờ khai nhập khẩu mới để thay đổi mục đích sử dụng
• Tiêu hủy: Lập biên bản tiêu hủy, khai báo hải quan và báo cáo cơ quan quản lý môi trường

Bước 4: Nộp hồ sơ qua hệ thống điện tử

Toàn bộ hồ sơ cần được gửi qua hệ thống VNACCS/VCIS. Trường hợp tờ khai nhập khẩu gốc bị thất lạc, doanh nghiệp vẫn phải khai báo đầy đủ theo quy định.

Bước 5: Nộp thuế và hoàn tất thủ tục

• Doanh nghiệp nộp thuế phát sinh (nếu có) theo mức thuế suất tại thời điểm đăng ký tờ khai mới
• Hải quan kiểm tra hồ sơ và xác nhận hoàn tất thủ tục thanh lý

Thanh lý hàng nhập khẩu miễn thuế

Trường hợp hàng nhập khẩu được miễn thuế theo dự án đầu tư, khi thanh lý trong nước, doanh nghiệp phải nộp thuế như trường hợp hàng chịu thuế bình thường.

Một số lưu ý quan trọng khi thực hiện thanh lý hàng nhập khẩu miễn thuế: Thủ tục cần được tiến hành tại cơ quan hải quan nơi doanh nghiệp đã đăng ký danh mục miễn thuế ban đầu. Doanh nghiệp phải kê khai đầy đủ thông tin liên quan đến lô hàng và thực hiện nghĩa vụ nộp thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng tại thời điểm thanh lý. Trường hợp bên nhận hàng cũng là doanh nghiệp được hưởng ưu đãi miễn thuế, cả hai bên cần cập nhật thông tin vào Phiếu theo dõi trừ lùi để đảm bảo quản lý đúng quy định.

Thanh lý hàng nhập khẩu của doanh nghiệp chế xuất (DNCX)

Doanh nghiệp chế xuất có thể thực hiện thanh lý hàng hóa theo ba hình thức chính. Thứ nhất, đối với hoạt động bán, cho, tặng tại thị trường nội địa, doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong hai phương án: khai tờ khai hải quan để chuyển mục đích sử dụng và nộp đầy đủ các loại thuế theo quy định, hoặc thực hiện xuất nhập khẩu tại chỗ giữa doanh nghiệp chế xuất và bên nhận trong nước. Thứ hai, trong trường hợp xuất khẩu ra nước ngoài, doanh nghiệp chỉ cần khai tờ khai xuất khẩu theo thủ tục thông thường. Cuối cùng, nếu hàng hóa không còn giá trị sử dụng và cần tiêu hủy, doanh nghiệp phải lập biên bản tiêu hủy, khai báo hải quan và thực hiện đầy đủ các yêu cầu về bảo vệ môi trường theo quy định hiện hành.

Cập nhật mới: Công văn số 3365/CHQ-GSQL ngày 25/4/2025

Theo Công văn số 3365/CHQ-GSQL ngày 25/4/2025, Cục Hải quan yêu cầu:

• DNCX khai báo hải quan điện tử đầy đủ theo quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 18 Luật Hải quan 2014, khoản 2 Điều 16a Thông tư 39/2018/TT-BTC, Điều 21 và Điều 79 Thông tư 38/2015/TT-BTC (sửa đổi bổ sung tại Thông tư 39/2018/TT-BTC)
• Hồ sơ hải quan phải nêu rõ lý do thanh lý, hình thức thanh lý và thông tin lô hàng
  Trường hợp tờ khai gốc đã hết hạn lưu trữ hoặc thất lạc, doanh nghiệp cần đối chiếu thực tế sản xuất để giải trình đầy đủ

Chi tiết xem tại: Công văn 3365/CHQ-GSQL về thanh lý hàng nhập khẩu của DNCX

Kết luận

Thanh lý hàng nhập khẩu là hoạt động cần thực hiện đúng quy định để tránh rủi ro pháp lý và thuế. Doanh nghiệp cần hiểu rõ:

• Các điều kiện được phép thanh lý
• Thủ tục hải quan tương ứng với từng hình thức thanh lý
• Trách nhiệm kê khai và nộp thuế, đặc biệt trong trường hợp hàng miễn thuế hoặc của DNCX
• Các hướng dẫn mới nhất từ Cục Hải quan, đặc biệt theo Công văn 3365/CHQ-GSQL năm 2025

Bên cạnh đó, người đọc có thể liên hệ MAN – Master Accountant Network để nhận trao đổi và tư vấn nghiệp vụ giúp giải quyết các vấn đề nhanh chóng và chính xác thông qua:

• Mobile / Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
• Email: man@man.net.vn