Phân Biệt Thuế, Phí Và Lệ Phí - Những Điểm Giống Và Khác Nhau Cơ Bản

Thuế là gì? Đặc điểm của thuế

Thuế là khoản đóng góp bắt buộc mà các tổ chức, cá nhân phải nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.

Đặc điểm của thuế:

Tính bắt buộc và cưỡng chế: Mọi tổ chức, cá nhân đều phải nộp thuế theo đúng quy định
Tính không hoàn trả: Người nộp thuế không được yêu cầu hoàn lại số tiền thuế đã nộp
Không mang tính chất đối giá: Người nộp thuế không được hưởng lợi ích trực tiếp từ việc nộp thuế

Ví dụ về thuế: Thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân, thuế xuất nhập khẩu…

Căn cứ: Khoản 1 Điều 6 Luật Quản lý thuế

Phí là gì? Đặc điểm của phí

Phí là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải trả khi được cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công cung cấp dịch vụ công.

Đặc điểm của phí:

Tính đối giá: Người nộp phí sẽ được hưởng dịch vụ công tương xứng với số tiền đã trả
Không mang tính bắt buộc tuyệt đối: Nếu không sử dụng dịch vụ công thì không phải nộp phí
Sử dụng để bù đắp chi phí cung cấp dịch vụ, quản lý nhà nước

Ví dụ về phí: phí sử dụng đường bộ, phí môi trường, phí đăng ký kinh doanh,…

Căn cứ: Khoản 2 Điều 3 Luật phí và lệ phí

Lệ phí là gì? Đặc điểm của lệ phí

Lệ phí là khoản tiền mà tổ chức, cá nhân phải nộp khi thực hiện các thủ tục hành chính và các quyền lợi khác do cơ quan nhà nước cung cấp.

Đặc điểm của lệ phí:

Buộc phải nộp khi có nhu cầu yêu cầu các cơ quan nhà nước giải quyết các công việc cụ thể
Sử dụng để bù đắp một phần chi phí cho hoạt động cung cấp dịch vụ công
Ví dụ: lệ phí cấp giấy chứng minh nhân dân, lệ phí trước bạ, lệ phí cấp giấy phép…

Ví dụ về lệ phí: lệ phí cấp căn cước công dân, lệ phí trước bạ…

Căn cứ: Khoản 1 Điều 3 Luật phí và lệ phí

So sánh sự giống và khác nhau giữa thuế, phí và lệ phí

Như đã nói ở trên, đôi khi những khái niệm thuế, phí và lệ phí thường bị nhầm lẫn với nhau. Vì vậy dưới đây MAN sẽ lập bảng so sánh thuế với phí và lệ phí để bạn đọc dễ dàng theo dõi:

Khía cạnh so sánh		Thuế	Phí	Lệ phí
Giống nhau		Đều là những khoản thu mang tính pháp lý mà các cá nhân, doanh nghiệp phải nộp để đóng góp cho ngân sách Nhà nước.
Khác nhau	Khái niệm	Thuế là khoản thu có tính chất cưỡng chế mà Nhà nước yêu cầu các cá nhân, tổ chức phải nộp cho ngân sách nhà nước khi đáp ứng những điều kiện nhất định. Đây là những khoản thu không có tính đối giá và hoàn trả trực tiếp cho các đối tượng nộp thuế.	Phí là khoản tiền mà các cá nhân, tổ chức phải trả nhằm bù đắp cơ bản chi phí và có tính chất phục vụ khi được các đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan Nhà nước và tổ chức được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp dịch vụ công.	Lệ phí là khoản thu vừa có ý nghĩa động viên sự đóng góp ngân sách Nhà nước, vừa có mục đích phục vụ cho người nộp lệ phí khi thực hiện một số thủ tục hành chính.
	Ưu điểm	Được xác định dựa trên nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là mức thu nhập của người nộp thuế Đảm bảo tính công bằng xã hội	Người nộp phí, lệ phí được hưởng phần lợi ích của dịch vụ Giúp cho ngân sách địa phương và nhà nước có thêm nguồn thu từ những người ở nơi khác đến
	Nhược điểm	Có thể tạo ra gánh nặng cho các cá nhân, doanh nghiệp	Luôn ở mức cố định nên sẽ gây bất lợi đối với những người có thu nhập thấp Chi phí tuân thủ và chi phí quản lý quá cao
	Cơ sở pháp lý	Pháp lệnh, Nghị quyết, các luật Thuế (Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật Thuế thu nhập cá nhân…)	Luật phí và Lệ phí năm 2015	Luật phí và Lệ phí năm 2015 Được điều chỉnh bởi các văn bản dưới luật (Quyết định, Nghị định), được ban hành bởi Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, Bộ trưởng Bộ Tài chính, Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
	Mục đích	Thuế được chia thành nhiều loại, mỗi loại lại phục vụ những mục đích khác nhau. Mỗi sắc thuế sẽ được đặt tên gọi phản ánh đối tượng tính thuế.	Nhằm bù đắp cơ bản chi phí và có tính chất phục vụ khi được các đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan Nhà nước và tổ chức được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp dịch vụ công.	Không dùng để bù đắp chi phí.
	Vai trò đối với nền kinh tế	Thuế giúp duy trì sự công bằng trong xã hội, sự bình đẳng giữa các chủ thể kinh doanh, góp phần điều chỉnh lại các hoạt động quản lý, sản xuất – kinh doanh, định hướng sự phát triển kinh tế. Thuế có ảnh hưởng trực tiếp đến toàn bộ sự phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia, góp phần hình thành nên chính sách tài chính quốc gia.	Phí là khoản thu không đáng kể, chỉ đủ để chi trả cho công việc phát sinh từ phí.	Lệ phí trước hết có mục đích là bù đắp chi phí hoạt động của những cơ quan cung cấp các dịch vụ công như: Dịch vụ hải quan, dịch vụ đăng ký quyền sở hữu/sử dụng tài sản, dịch vụ công chứng…
	Tính bắt buộc	Có tính chất bắt buộc đối với cơ quan thu thuế cũng như đối tượng phải nộp thuế.	Chỉ có tính chất bắt buộc nếu người nộp phí/lệ phí trực tiếp thừa hưởng dịch vụ được cung cấp bởi Nhà nước.
	Tính đối giá và hoàn trả trực tiếp	Thuế không có tính đối giá và không được hoàn trả trực tiếp cho người nộp. Ngược lại, thuế sẽ được hoàn trả gián tiếp qua các hoạt động đáp ứng lợi ích của người nộp như: Phúc lợi xã hội, hoạt động công ích, xây dựng cơ sở hạ tầng…	Có tính đối giá rõ ràng, được hoàn trả trực tiếp cho người nộp phí và lệ phí thông qua kết quả thực hiện dịch vụ công. Ví dụ: Khi nộp lệ phí xin Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất thì, người nộp lệ phí sẽ được cấp Giấy chứng nhận mang tên mình.
	Phạm vi áp dụng	Phạm vi áp dụng của thuế là không giới hạn. Mức thuế là như nhau giữa các vùng lãnh thổ và các đối tượng chịu thuế. Hầu hết mọi cá nhân, tổ chức đều phải nộp thuế.	Phí được quy định cụ thể với từng địa phương, địa bàn. Chỉ thu phí khi tổ chức, cá nhân yêu cầu sử dụng dịch vụ công của đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan nhà nước hoặc tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp.	Các mức lệ phí cũng được áp dụng khác nhau tùy từng địa bàn, địa phương. Cá cá nhân, tổ chức phải nộp lệ phí khi sử dụng dịch vụ công được cung cấp bởi các cơ quan nhà nước nhằm phục vụ hoạt động quản lý nhà nước.
	Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền tiếp nhận	Cơ quan thuế nhà nước (Tổng cục thuế, Chi cục thuế)	Cơ quan nhà nước Đơn vị sự nghiệp công lập Tổ chức, cơ quan được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao việc cung cấp dịch vụ công	Cơ quan nhà nước
	Nguyên tắc xác định mức thu	Dựa trên nhiều yếu tố như: – Thu nhập bình quân đầu người trong cả nước Việt Nam; – Tình hình ngân sách của nhà nước Việt Nam; – Tình hình phát triển của kinh tế quốc gia.	Được xác định cơ bản đảm bảo bù đắp chi phí cung cấp dịch vụ Ngoài ra còn cân nhắc đến một số yếu tố như: Sự bình đẳng, minh bạch, công khai, công bằng về quyền và nghĩa vụ công dân Chính sách phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia theo từng thời kỳ	Được quy định từ trước, không có mục đích bù đắp chi phí Có mục đích đảm bảo sự bình đẳng, minh bạch, công khai, công bằng về quyền và nghĩa vụ công dân Riêng đối với lệ phí trước bạ sẽ được áp dụng dựa trên tỉ lệ phần trăm giá trị tài sản
	Ví dụ	Thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế TNDN, thuế xuất nhập khẩu, thuế TNCN…	Phí sát hạch lái xe, phí thăm quan…	Lệ phí cấp căn cước công dân, lệ phí trước bạ…

Các câu hỏi thường gặp

Hỏi: Phí và lệ phí khác nhau như thế nào?

Đáp: Phí là khoản tiền phải nộp khi sử dụng dịch vụ công do nhà nước cung cấp như phí môi trường, phí đăng ký kinh doanh.
Lệ phí là khoản tiền phải trả khi thực hiện các thủ tục hành chính như lệ phí cấp giấy chứng minh nhân dân, lệ phí trước bạ.

Hỏi:Ví dụ về thuế, phí và lệ phí là gì?

Đáp:

Thuế: thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TNCN,…
Phí: phí bảo vệ môi trường, phí sử dụng đường bộ, phí sử dụng cảng cá,…
Lệ phí: lệ phí cấp hộ chiếu, lệ phí trước bạ xe, lệ phí đăng ký kết hôn,…
Hỏi: Đóng thuế có được hưởng dịch vụ công cụ thể nào không?

Đáp: Không. Đóng thuế là nghĩa vụ bắt buộc của mọi công dân, không gắn với việc hưởng thụ dịch vụ công cụ thể nào từ phía nhà nước.

Hỏi: Mục đích chính của việc đóng thuế, phí, lệ phí là gì?

Đáp: Cả thuế, phí và lệ phí đều là nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước, giúp nhà nước có kinh phí để thực hiện các chức năng quản lý nhà nước và cung cấp các dịch vụ công cho người dân, doanh nghiệp.

Hiểu rõ sự khác biệt giữa thuế, phí và lệ phí là rất quan trọng đối với các cá nhân, doanh nghiệp. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ định nghĩa, đặc điểm cũng như phân biệt sự giống và khác nhau cơ bản giữa thuế, phí và lệ phí qua các ví dụ minh họa cụ thể.

Liên hệ

Nếu bạn vẫn còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến vấn đề thuế, phí và lệ phí, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Công ty TNHH Quản Lý Tư Vấn Thuế MAN để được hỗ trợ và giải đáp cụ thể:

Công Ty TNHH Quản Lý Tư Vấn Thuế MAN

Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Bình Thuận, Quận 7, TP. Hồ Chí Minh

Điện thoại / Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622

Email: man@man.net.vn

Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc các quy định pháp luật về thuế và kế toán, chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng bạn, tháo gỡ mọi vướng mắc để hoạt động kinh doanh của bạn luôn suôn sẻ và thành công.