Vay mượn tiền giám đốc có phải giao dịch liên kết? Giải đáp A-Z

Mượn tiền giám đốc có phải giao dịch liên kết hay không? Giao dịch này có thể ảnh hưởng đến tính minh bạch và công bằng của các hoạt động kinh doanh nên rất được quan tâm bởi các doanh nghiệp. Tìm hiểu rõ hơn qua thông tin giải đáp từ MAN – Master Accountant Network trong bài viết ngay sau đây.

Mục đích xác định giao dịch liên kết để làm gì?

Trước khi đi vào giải đáp vay giám đốc có phải giao dịch liên kết, đầu tiên bạn cần hiểu rõ định nghĩa, mục đích, cách xác định và nguyên tắc kê khai tính thuế của giao dịch liên kết.

Giao dịch liên kết là các giao dịch xảy ra giữa các bên có mối quan hệ liên kết trong quá trình hoạt động kinh doanh. Các giao dịch này bao gồm: mua bán, trao đổi, thuê, cho thuê, mượn, cho mượn, chuyển giao, chuyển nhượng máy móc, thiết bị, hàng hóa, cung cấp dịch vụ, cung cấp dịch vụ tài chính, mua bán tài sản hữu hình và vô hình, và sử dụng chung nguồn lực.

Người nộp thuế có giao dịch liên kết được xác định phải khai báo các giao dịch đó, cần loại trừ bất kỳ yếu tố nào có thể làm giảm nghĩa vụ thuế do quan hệ liên kết này, để xác định nghĩa vụ thuế phù hợp.

Dựa trên nguyên tắc giao dịch giữa các bên độc lập, cơ quan thuế có quyền quyết định không công nhận các giao dịch liên kết nếu chúng làm giảm nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp với ngân sách nhà nước. Cơ quan thuế cũng có quyền điều chỉnh giá giao dịch để xác định nghĩa vụ thuế một cách chính xác.

Việc xác định giao dịch liên kết có mục đích như sau:

• Giao dịch liên kết có thể tạo ra các xung đột lợi ích nếu một bên có thể nhận được lợi ích tài chính hoặc lợi ích khác mà không phải trả giá thương mại công bằng. Việc xác định những giao dịch này giúp các bên liên quan có thể giải quyết hoặc tránh những xung đột này.
• Khi một giao dịch liên kết được xác định, các bên liên quan có thể đảm bảo rằng giá cả, điều khoản và điều kiện của giao dịch đều được xác định một cách công bằng và minh bạch.
• Nhiều quốc gia và tổ chức có các quy định về việc báo cáo và công bố các giao dịch liên kết. Việc xác định và quản lý đúng cách các giao dịch này giúp các doanh nghiệp tuân thủ các yêu cầu pháp lý.
• Các giao dịch liên kết có thể mang lại rủi ro tài chính hoặc rủi ro về uy tín cho doanh nghiệp. Việc xác định và giám sát chúng giúp doanh nghiệp quản lý và giảm thiểu những rủi ro này.

Nguyên tắc kê khai và tính thuế:

• Kê khai, xác định giá giao dịch liên kết dựa trên nguyên tắc phân tích, so sánh với các giao dịch độc lập và nguyên tắc bản chất hoạt động, giao dịch quyết định nghĩa vụ thuế.
• Giá giao dịch liên kết được điều chỉnh dựa trên giao dịch độc lập để kê khai, xác định số tiền thuế phải nộp, không làm giảm thu nhập chịu thuế.
• Đối với doanh nghiệp nộp thuế có quy mô nhỏ sẽ được áp dụng cơ chế đơn giản hóa trong việc kê khai, xác định giá giao dịch liên kết.

Vay mượn tiền giám đốc có phải giao dịch liên kết không?

Theo điểm l khoản 2 Điều 5 Nghị định số 132/2020/NĐ-CP, mượn tiền giám đốc của công ty có thể được xem là một giao dịch liên kết. Tuy nhiên, điều này vẫn còn tùy thuộc vào các điều kiện cụ thể.

Quy định tại khoản 2, Điều 5 trong Nghị định số 132/2020/NĐ-CP,  nếu một doanh nghiệp có vay hoặc cho vay một lượng tiền bằng hoặc lớn hơn 10% vốn góp của chủ sở hữu vào thời điểm giao dịch xảy ra trong kỳ tính thuế với một cá nhân giữ vai trò điều hành hoặc kiểm soát doanh nghiệp, thì giao dịch đó sẽ được xem là giao dịch liên kết.

Ngoài ra, dựa vào khoản 24, Điều 4 trong Luật Doanh nghiệp năm 2020, những người giữ vai trò quản lý trong doanh nghiệp như chủ doanh nghiệp tư nhân, Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên Hội đồng thành viên, thành viên hợp danh, Chủ tịch công ty, Chủ tịch Hội đồng quản trị, thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc…

Tóm lại, giao dịch liên kết vay tiền giám đốc được xác định nếu thỏa mãn hai điều kiện sau:

• Giám đốc là người chịu trách nhiệm trong việc điều hành và kiểm soát doanh nghiệp;
• Số tiền vay từ Giám đốc phải bằng hoặc lớn hơn 10% vốn góp của chủ sở hữu.

Trong trường hợp không đáp ứng cả hai điều kiện trên, giao dịch vay tiền giữa công ty và Giám đốc sẽ không được coi là giao dịch liên kết.

Trong giao dịch liên kết giữa công ty và giám đốc, giám đốc đóng một vai trò quan trọng bởi họ là người thực hiện việc điều hành, kiểm soát doanh nghiệp. Họ có thể có tác động đáng kể đối với quyết định của công ty về việc mượn tiền và có thể ảnh hưởng đến điều kiện của giao dịch.

Nếu trong một năm tài chính, công ty thực hiện các giao dịch liên kết, thì cần phải kê khai và xác định giá trị của các giao dịch đó. Người nộp thuế cần phải thực hiện việc kê khai thông tin về mối quan hệ liên kết và các giao dịch liên kết theo Phụ lục I, Phụ lục II, Phụ lục III trong Nghị định số 132/2020/NĐ-CP và nộp cùng Tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp.

Xem hướng dẫn lập tờ khai giao dịch liên kết: Tại Đây

Các loại giao dịch liên kết phổ biến khác năm 2024

Ngoài các giao dịch liên kết vay tiền giám đốc, chủ tịch, cổ đông, tổng giám đốc, chủ sở hữu của công ty… MAN – Master Accountant Network xin gửi đến bạn đọc một số loại giao dịch liên kết phổ biến khác:

Công ty vay ngân hàng có phải là giao dịch liên kết không?

Theo khoản 2 của Điều 5 trong Nghị định 132/2020/NĐ-CP nói rõ rằng một doanh nghiệp có thể bảo lãnh hoặc cho một doanh nghiệp khác mượn tiền dưới bất kỳ hình thức nào. Tuy nhiên, điều kiện là khoản vốn tiền vay phải ít nhất bằng 25% vốn đóng góp của chủ sở hữu doanh nghiệp đi vay mượn và phải chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung hạn và dài hạn của doanh nghiệp đó.

Như vậy, ta có thể hiểu rằng nếu một công ty vay từ ngân hàng một khoản vay vượt quá 25% vốn góp của chủ sở hữu công ty và chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung và dài hạn của công ty, thì mối quan hệ giữa công ty và ngân hàng sẽ được xem là giao dịch liên kết.

Tóm lại, một giao dịch vay vốn xảy ra giữa doanh nghiệp và ngân hàng sẽ được định nghĩa là một giao dịch liên kết nếu nó đáp ứng hai yêu cầu cụ thể sau:

• Thứ nhất, số tiền vay phải vượt quá 25% vốn đóng góp của chủ sở hữu;
• Thứ hai, khoản vay đó phải chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung hạn và dài hạn của doanh nghiệp.

Điều này có nghĩa là, trong trường hợp một giao dịch vay không đáp ứng một trong hai tiêu chí này thì sẽ không được xem là một giao dịch liên kết theo quy định của Nghị định 132/2020/NĐ-CP.

Nên xem chi tiết: Vay ngân hàng có phải là giao dịch liên kết? Giải đáp chính xác

Các giao dịch với các doanh nghiệp khác có phải giao dịch liên kết không?

Các giao dịch giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức khác cũng có thể được xem là giao dịch liên kết dựa trên các điều kiện và quy định tương tự như đã đề cập ở trên. Một số ví dụ về các loại giao dịch này có thể là các giao dịch mua sắm, dịch vụ, vay, cho vay tiền…

Nói chung, một giao dịch có thể được xem là giao dịch liên kết nếu một trong các bên giao dịch có khả năng kiểm soát hoặc gây ảnh hưởng lớn đối với quyết định của bên giao dịch khác. Điều này có thể dựa trên một loạt các yếu tố, quan hệ giữa các bên, tỷ lệ vốn góp hoặc khả năng kiểm soát của một bên trong giao dịch.

Bài viết khuyên đọc: Cách xác định chi phí lãi vay trong giao dịch liên kết mới nhất

Vay mượn tiền cá nhân có phải giao dịch liên kết hay không?

Rất nhiều người thắc mắc, liệu vay cá nhân có phải giao dịch liên kết? Hầu hết các giao dịch, hoạt động cho vay hoặc mượn tiền về bản chất trong thực tế đều là giao dịch liên kết. Trong trường hợp được xác định là vay tiền thì quyền sở hữu đối với khoản tiền đó sẽ không có sự thay đổi. Do đó, vay tiền của cá nhân thực chất là giao dịch liên kết.
Bên cạnh cách xác định thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân là thời điểm phát sinh thu nhập thì trong quy định của luật thuế cũng đã áp dụng việc ấn định thuế với những giao dịch không theo giá thị trường làm giảm đi mức thuế phải đóng (theo điều 50 của luật quản lý thuế 38/2019/QH14). Trong trường hợp đó, thuế thu nhập cá nhân sẽ tính bằng 5% trên tổng thu nhập dựa trên mức chịu thuế thu nhập cá nhân đã bị ấn định.

Trên đây là giải đáp về mượn tiền giám đốc có phải giao dịch liên kết và một số thông tin liên quan đến giao dịch liên kết từ MAN – Master Accountant Network. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về bài viết hoặc cần giải đáp về vấn đề nào về kế toán, kiểm toán, thuế… hãy liên lạc với chúng tôi để được hỗ trợ tư vấn nhanh chóng và miễn phí.

Ban biên tập: MAN – Master Accountant Network