Cập nhật chế độ kế toán doanh nghiệp mới, áp dụng từ 01/01/2026

Thông tư 99/2025/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành Chế độ kế toán doanh nghiệp mới, có hiệu lực từ 01/01/2026, áp dụng cho mọi loại hình doanh nghiệp tại Việt Nam. Điểm nhấn của Thông tư là việc linh hoạt cho phép sử dụng ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ kế toán (với điều kiện phải chuyển đổi sang Đồng Việt Nam khi nộp và công bố Báo cáo tài chính), đồng thời trao quyền chủ động cho doanh nghiệp trong việc sửa đổi, bổ sung biểu mẫu chứng từ, hệ thống tài khoản và sổ kế toán, miễn là đảm bảo tuân thủ Luật Kế toán và không làm thay đổi các chỉ tiêu trình bày trên Báo cáo tài chính.

Tải về tóm tắt bài viết

Tải về Thông tư 99/2025/TT-BTC

Phạm vi áp dụng rộng rãi

Thông tư 99/2025/TT-BTC ban hành Chế độ kế toán doanh nghiệp mới thay thế cho các quy định trước đây, áp dụng cho các doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực và mọi thành phần kinh tế tại Việt Nam. Đây là một bộ quy tắc toàn diện (778 trang), đánh dấu sự điều chỉnh lớn trong công tác hạch toán và báo cáo.

Quy định về đơn vị tiền tệ trong kế toán

Nguyên tắc chung (Điều 4) quy định Đồng Việt Nam (VND) là đơn vị tiền tệ chính thức được dùng để ghi sổ kế toán, lập và trình bày Báo cáo tài chính (BCTC) của doanh nghiệp.

Linh hoạt với Ngoại tệ: Doanh nghiệp có thể chọn một loại ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ trong kế toán để ghi sổ kế toán nếu đáp ứng các yếu tố về thu, chi chủ yếu bằng ngoại tệ. Tuy nhiên, việc lựa chọn này phải được doanh nghiệp chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Quy tắc Chuyển đổi Bắt buộc:

Trường hợp chọn ngoại tệ, doanh nghiệp buộc phải chuyển đổi BCTC từ ngoại tệ sang VND để công bố ra công chúng và nộp cho các cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam.
Nếu BCTC phải được kiểm toán, thì BCTC được kiểm toán cũng phải là BCTC thể hiện bằng Đồng Việt Nam.

Hệ thống chứng từ kế toán và quy tắc ký

Biểu mẫu Chứng từ: Hệ thống biểu mẫu chứng từ kế toán mới được hướng dẫn tại Phụ lục I.

Quyền Chủ động Thiết kế: Doanh nghiệp được phép thiết kế thêm hoặc sửa đổi, bổ sung biểu mẫu chứng từ kế toán để phù hợp với đặc điểm kinh doanh, nhưng phải tuân thủ nghiêm ngặt Điều 16 Luật Kế toán: đảm bảo phản ánh đầy đủ, kịp thời, trung thực, minh bạch tài sản và nguồn vốn.

Lưu ý quan trọng về Chức ký: Việc phân cấp ký trên chứng từ phải phù hợp với quy chế quản trị nội bộ. Đặc biệt, Kế toán trưởng (hoặc người được uỷ quyền) không được ký “thừa uỷ quyền” chức danh của người quản lý, điều hành của doanh nghiệp trên chứng từ kế toán, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Hệ thống tài khoản kế toán (Phụ lục II)

Hệ thống tài khoản kế toán áp dụng theo quy định tại Phụ lục II của Thông tư.

Quyền Chủ động Sửa đổi: Doanh nghiệp có thể sửa đổi, bổ sung về tên, số hiệu, kết cấu và nội dung phản ánh của các tài khoản kế toán được hướng dẫn tại Phụ lục II.

Điều kiện Sửa đổi: Việc sửa đổi, bổ sung phải đảm bảo các nguyên tắc sau:

Phân loại và hệ thống hoá được các nghiệp vụ phát sinh theo nội dung kinh tế.
Không trùng lặp đối tượng kế toán.
Tuân thủ các nguyên tắc kế toán theo quy định.
Không được làm thay đổi hoặc ảnh hưởng đến các chỉ tiêu, thông tin trình bày trên Báo cáo tài chính.

Doanh nghiệp phải ban hành Quy chế hạch toán kế toán (hoặc các tài liệu tương đương) về các nội dung sửa đổi, bổ sung để làm cơ sở thực hiện.

Sổ kế toán, báo cáo tài chính và xử lý nghiệp vụ

Thông tư 99 chỉ hướng dẫn nội dung và phương pháp kế toán một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu.

Đối với nghiệp vụ chưa được hướng dẫn: Doanh nghiệp phải căn cứ vào nội dung, bản chất của giao dịch kinh tế, quy định của Luật Kế toán, Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VSA) và các nguyên tắc hướng dẫn tại Thông tư này để thực hiện hạch toán.

Mẫu Sổ Kế toán và Báo cáo Tài chính: Doanh nghiệp tham khảo mẫu sổ kế toán ban hành tại Phụ lục III và hướng dẫn tại Phụ lục IV. Tương tự như chứng từ và tài khoản, doanh nghiệp được quyền thiết kế thêm hoặc sửa đổi, bổ sung biểu mẫu sổ kế toán và mẫu BCTC để phù hợp với yêu cầu quản lý và đặc điểm sản xuất, kinh doanh.

Kết luận

Việc Thông tư 99/2025/TT-BTC có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026 yêu cầu các doanh nghiệp cần gấp rút rà soát và điều chỉnh lại toàn bộ hệ thống kế toán nội bộ, từ chứng từ, tài khoản, đến quy chế hạch toán và quy trình lập BCTC. Việc chủ động thích ứng với Chế độ kế toán mới sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo tuân thủ pháp luật và nâng cao chất lượng thông tin tài chính.