Thông tư 99/2025/TT-BTC sắp có hiệu lực (01/01/2026) sẽ mang đến cuộc “đại phẫu” cho hệ thống tài khoản kế toán Việt Nam, giảm số lượng TK chuẩn xuống còn 71. Bài viết này sẽ đi sâu vào 3 thay đổi cốt lõi: TK 215, TK 332 mới và sự biến mất của TK 461, TK 631, giúp kế toán viên nắm bắt ngay lập tức chiến lược chuyển đổi số dư.

Tải ngay tóm tắt bài viết  Thông tư 99/2025/TT-BTC 

Mở đầu và Tóm tắt Thay đổi Cốt lõi

Việc ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC về Hướng dẫn Chế độ Kế toán Doanh nghiệp, dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, đặt ra thách thức lớn về việc chuyển đổi hệ thống tài khoản, số dư và phần mềm kế toán tại doanh nghiệp. Đây là một bước đi mạnh mẽ nhằm hiện đại hóa Hệ thống Kế toán Việt Nam, hướng tới sự tinh gọn, minh bạch và tiệm cận các chuẩn mực quốc tế (IFRS).

Trọng tâm của Thông tư 99 là việc điều chỉnh toàn diện hệ thống tài khoản, buộc kế toán viên phải lập kế hoạch chuyển đổi sớm để tránh gián đoạn nghiệp vụ.

3 Thay đổi Lớn nhất trong Hệ thống Tài khoản

Để nắm bắt nhanh chóng, đây là ba điểm cốt lõi về Hệ thống Tài khoản Kế toán theo Thông tư 99:

  • Tổng số Tài khoản chuẩn là 71 TK: Danh mục tài khoản được tinh gọn hơn, giúp công tác kế toán trở nên dễ quản lý và tập trung hơn.
  • Sự ra đời của các Tài khoản nghiệp vụ mới: Đáng chú ý là TK 215 Tài sản Sinh họcTK 332 Phải trả Cổ tức và Lợi nhuận được chia, phản ánh sự mở rộng phạm vi hạch toán.
  • Loại bỏ và Tích hợp Tài khoản: Chính thức lược bỏ và tích hợp một số tài khoản không còn phù hợp như TK 461 (Nguồn vốn đầu tư XDCB) và TK 631 (Chi phí SXKD dở dang).

Toàn cảnh Danh mục 71 Tài khoản Kế toán theo TT 99/2025

Toàn cảnh Danh mục 71 Tài khoản Kế toán theo TT 99/2025
Toàn cảnh Danh mục 71 Tài khoản Kế toán theo TT 99/2025

Thông tư 99/2025/TT-BTC sắp xếp lại các tài khoản theo 9 loại chính, tạo nên một cơ cấu rõ ràng, bao quát các giao dịch từ tài sản, nợ phải trả đến kết quả kinh doanh.

Bảng 1: Danh mục Tài khoản Kế toán từ Loại 1 đến Loại 9 (Tổng hợp theo Phụ lục 2)

Để hiểu rõ mức độ tinh gọn và sự điều chỉnh của hệ thống mới, bạn có thể tham khảo bảng tổng hợp các tài khoản kế toán cấp 1 dưới đây. Bảng này tập trung làm nổi bật những tài khoản cốt lõi và các thay đổi quan trọng nhất của Thông tư 99/2025/TT-BTC:

Loại TK Mã TK Tên Tài khoản Ghi chú (Thay đổi Trọng yếu)
Loại 1

 

 

 

 

 

 

TK 111 – 159 Tài sản ngắn hạn (Tổng 19 TK) TK 154 được nhấn mạnh là nơi tích hợp các chi phí sản xuất dở dang.
111 Tiền mặt
112 Tiền gửi Ngân hàng
131 Phải thu của khách hàng
152 Nguyên liệu, vật liệu
154 Chi phí SXKD dở dang Tích hợp TK 631
(14 TK khác)
Loại 2

 

 

 

 

 

TK 211 – 243 Tài sản dài hạn (Tổng 11 TK) Xuất hiện tài khoản mới phản ánh nghiệp vụ đặc thù.
211 TSCĐ hữu hình
213 TSCĐ vô hình
215 Tài sản Sinh học Tài khoản MỚI
241 XDCB dở dang
(7 TK khác)
Loại 3

 

 

 

 

TK 331 – 347 Nợ phải trả (Tổng 14 TK) Tách riêng khoản phải trả cho chủ sở hữu.
331 Phải trả cho người bán
332 Phải trả Cổ tức và Lợi nhuận được chia Tài khoản MỚI
333 Thuế và các khoản phải nộp NN
(11 TK khác)
Loại 4

 

 

 

TK 411 – 441 Vốn chủ sở hữu (Tổng 9 TK) TK 411 tiếp nhận chức năng của TK 461.
411 Vốn đầu tư của CSH Thay thế TK 461
421 Lợi nhuận sau thuế chưa PP
(7 TK khác)
Loại 5 TK 511, 515, 521 Doanh thu (Tổng 3 TK)
Loại 6 TK 621, 632, 635, 642 Chi phí SXKD (Tổng 4 TK) TK 631 bị loại bỏ.
Loại 7 TK 711 Thu nhập khác (1 TK)
Loại 8 TK 811 Chi phí khác (1 TK)
Loại 9 TK 911 Xác định KQKD (1 TK)

Lưu ý: Bảng trên là danh mục tổng hợp các Tài khoản cấp 1 và các Tài khoản bị điều chỉnh/bổ sung. Danh mục đầy đủ theo Thông tư 99 bao gồm 71 Tài khoản.

Kế toán cần lưu ý gì từ Bảng 1 này?

Từ bảng tổng hợp trên, các kế toán viên cần đặc biệt lưu ý đến các Tài khoản có sự dịch chuyển hoặc thay thế chức năng (như TK 154, TK 411) thay vì chỉ tập trung vào các TK mới hoàn toàn (như TK 215, TK 332). Sự thay đổi này ảnh hưởng trực tiếp đến quy trình hạch toán và tính giá thành cuối kỳ.

Cấu trúc Hệ thống Tài khoản mới

Cấu trúc 9 loại Tài khoản cơ bản được giữ nguyên, tuy nhiên các nhóm sau có sự điều chỉnh quan trọng:

  • Tài sản Dài hạn (Loại 2): Điều chỉnh để phục vụ các doanh nghiệp có hoạt động đặc thù liên quan đến Tài sản Sinh học.
  • Nợ phải trả (Loại 3): Phân định rõ ràng hơn nghĩa vụ tài chính với chủ sở hữu thông qua TK 332.
  • Chi phí (Loại 6): Giảm số lượng tài khoản, tập trung hóa chi phí dở dang vào Tài khoản tài sản (TK 154).

Hướng dẫn chi tiết nghiệp vụ với Tài khoản MỚI theo Thông tư 99

Hướng dẫn chi tiết nghiệp vụ với Tài khoản MỚI theo Thông tư 99
Hướng dẫn chi tiết nghiệp vụ với Tài khoản MỚI theo Thông tư 99

TK 215: Tài sản Sinh học

Sự xuất hiện của TK 215 Tài sản Sinh học là sự đồng bộ với chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS 41), áp dụng cho các tài sản sống có khả năng biến đổi sinh học (cây trồng, vật nuôi).

  • Định nghĩa: Tài sản Sinh học là các tài sản sống (thực vật, động vật) được doanh nghiệp kiểm soát và sử dụng trong sản xuất kinh doanh hoặc nắm giữ để bán.
  • Mục đích: Hạch toán tách biệt các tài sản này khỏi TSCĐ hữu hình (TK 211) để áp dụng các phương pháp định giá và đánh giá đặc thù (theo sự tăng trưởng hoặc giá trị hợp lý).

Cấu trúc & Hạch toán cơ bản (TK 215):

  • Ghi Nợ: Phản ánh giá trị Tài sản Sinh học tăng do mua sắm hoặc tự gây trồng.
  • Ghi Có: Phản ánh giá trị Tài sản Sinh học giảm do thanh lý, nhượng bán, hoặc thu hoạch.

TK 332: Phải trả Cổ tức và Lợi nhuận được chia

Việc tách riêng TK 332 Phải trả Cổ tức và Lợi nhuận được chia nhằm mục đích làm rõ nghĩa vụ tài chính đã được công bố của doanh nghiệp đối với chủ sở hữu.

  • Mục đích: Phân tách rõ ràng khoản cổ tức, lợi nhuận đã được Hội đồng quản trị/Chủ sở hữu phê duyệt và công bố, giúp minh bạch hóa Nợ phải trả và Vốn chủ sở hữu.
  • So sánh: Trước đây, khoản này thường nằm trong TK 3388 (Phải trả, phải nộp khác), nay được chuẩn hóa trong một tài khoản chuyên biệt.

Cấu trúc & Hạch toán cơ bản (TK 332):

  • Ghi Có: Ghi nhận cổ tức/lợi nhuận phải trả dựa trên Nghị quyết phân phối lợi nhuận.
  • Ghi Nợ: Thanh toán cổ tức/lợi nhuận cho chủ sở hữu.

Giải pháp thay thế cho các Tài khoản bị lược bỏ: Hướng dẫn Chuyển đổi Số dư

Danh mục 71 Tài khoản Kế toán theo Thông tư 99/2025
Danh mục 71 Tài khoản Kế toán theo Thông tư 99/2025

Thông tư 99 đã lược bỏ và tích hợp một số tài khoản để tinh gọn hệ thống, đòi hỏi kế toán viên phải điều chỉnh quy trình hạch toán và chuyển đổi số dư.

TK 461: Nguồn vốn đầu tư XDCB

Thông tư 99 đã quyết định lược bỏ TK 461, tài khoản dùng để theo dõi nguồn vốn dành cho Xây dựng Cơ bản.

  • Lý do: Đơn giản hóa cơ cấu Nguồn vốn. Việc theo dõi nguồn vốn cụ thể được chuyển sang quản lý chi tiết bằng sổ sách nội bộ thay vì trên Bảng cân đối kế toán.
  • Hướng dẫn thay thế:
    • Đối với Số dư TK 461 cũ: Kết chuyển về TK 411 (Vốn đầu tư của CSH).
    • Đối với Chi phí XDCB dở dang: Các chi phí thực tế phát sinh trong quá trình đầu tư được theo dõi trên TK 241 (XDCB dở dang).

TK 631: Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang

Việc lược bỏ TK 631 và tích hợp chức năng của nó vào TK 154 là sự thay đổi mang tính logic, nhằm tập trung hóa tất cả chi phí sản xuất dở dang vào một tài khoản Tài sản.

  • Lý do: Loại bỏ sự trùng lặp, vì cả hai TK 154 và 631 đều cùng phản ánh chi phí dở dang cuối kỳ. Nay chỉ còn TK 154 (Chi phí SXKD dở dang).
  • Hướng dẫn thay thế:
    • Tất cả chi phí nguyên vật liệu, nhân công và sản xuất chung phát sinh để tính giá thành sản phẩm/dịch vụ dở dang sẽ được hạch toán trực tiếp và chi tiết trên TK 154.
    • Kế toán phải điều chỉnh quy trình tính giá thành và hạch toán cuối kỳ cho phù hợp.

Tác động của Thông tư 99 đến Hệ thống Kế toán và Phần mềm

Hướng dẫn Chuyển đổi Số dư Đầu kỳ

Chuyển đổi số dư là bước quan trọng nhất khi áp dụng Hệ thống Tài khoản Kế toán TT 99.

Nguyên tắc chuyển đổi: Thực hiện bút toán chuyển số dư dư từ các tài khoản cũ bị loại bỏ sang các tài khoản mới được quy định theo Điều khoản Chuyển tiếp của Thông tư 99.

Các bước cần thực hiện:

  • Kiểm tra và đối chiếu số dư cuối cùng của các TK cũ (ví dụ: 461, 631) vào ngày cuối cùng áp dụng Thông tư cũ.
  • Lập bút toán điều chỉnh ghi nhận số dư này sang TK đích mới (ví dụ: chuyển số dư Có TK 461 sang Có TK 411).
  • Xác nhận số dư TK cũ bằng 0 và TK mới được ghi nhận chính xác trước khi bắt đầu hạch toán cho năm tài chính mới.

Cảnh báo Sai sót Thường gặp (Kinh nghiệm thực tế): Trong thực tế chuyển đổi, kế toán viên thường gặp các sai sót như chuyển số dư TK 461 sang TK 411 nhưng không đối chiếu lại phần vốn thực góp và nguồn vốn khác, hoặc gộp TK 631 vào TK 154 nhưng quên không điều chỉnh lại quy trình lập bảng tính giá thành chi tiết, dẫn đến sai lệch chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ. Cần phải kiểm tra chéo với sổ chi tiết.

Yêu cầu đối với Hệ thống Phần mềm Kế toán

Doanh nghiệp cần chủ động làm việc với nhà cung cấp phần mềm để:

  • Cập nhật Sơ đồ Tài khoản (Chart of Accounts) theo 71 TK mới.
  • Đảm bảo các mẫu báo cáo tài chính sử dụng đúng mã TK đã được cập nhật.
  • Lưu ý về việc đối chiếu dữ liệu giữa hệ thống cũ và mới, đặc biệt với các nghiệp vụ có tính chất liên tục.

Các Vấn đề Thường gặp về Hệ thống TK TT 99

  • Thông tư 99/2025 áp dụng cho loại hình doanh nghiệp nào? Áp dụng cho hầu hết các loại hình doanh nghiệp hoạt động tại Việt Nam, trừ một số đơn vị đặc thù (như tổ chức tài chính, ngân hàng).
  • Việc loại bỏ TK 631 có làm thay đổi phương pháp tính giá thành không? Không thay đổi bản chất phương pháp tính giá thành. Nó chỉ thay đổi cách thức hạch toán chi phí dở dang, tập trung vào TK 154, nhưng đòi hỏi phải điều chỉnh quy trình hạch toán trên phần mềm.
  • Doanh nghiệp đang dùng phần mềm cũ có bắt buộc phải chuyển ngay không? Có, khi Thông tư 99 có hiệu lực (01/01/2026), doanh nghiệp bắt buộc phải chuyển đổi để lập Báo cáo Tài chính theo chuẩn mực mới.
  • Doanh nghiệp có được giữ song song TK cũ (ngoài 71 TK chuẩn) để theo dõi nội bộ không? Về mặt nguyên tắc, doanh nghiệp không được sử dụng TK cấp 1 và cấp 2 ngoài danh mục chuẩn để lập Báo cáo Tài chính. Tuy nhiên, doanh nghiệp có thể mở thêm các Tài khoản cấp 2, Cấp 3 chi tiết trên cơ sở Tài khoản cấp 1 được quy định, hoặc sử dụng các sổ sách quản trị nội bộ để theo dõi các chỉ tiêu đặc thù.

Kết luận

Thông tư 99/2025/TT-BTC đã hoàn thiện hệ thống tài khoản kế toán với danh mục 71 TK, tinh gọn hóa các nghiệp vụ và bổ sung các tài khoản hiện đại như TK 215 Tài sản Sinh họcTK 332 Phải trả Cổ tức. Đồng thời, việc loại bỏ TK 461TK 631 yêu cầu sự điều chỉnh quy trình hạch toán.

Khuyến nghị các kế toán viên cần nghiên cứu sâu Phụ lục 2 của Thông tư để nắm rõ nội dung và phương pháp hạch toán chi tiết, từ đó lập kế hoạch chuyển đổi dữ liệu chủ động và chính xác

Tài liệu tham khảo và Liên kết liên quan

Để có thêm thông tin chuyên sâu về Thông tư 99/2025/TT-BTC và các quy định kế toán liên quan, bạn có thể tham khảo các tài liệu sau:

Thông tin liên hệ MAN – Master Accountant Network

  • Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh
  • Mobile/Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
  • Email: man@man.net.vn

Các dịch vụ khác

Phụ trách sản xuất nội dung bởi: Ông Lê Hoàng Tuyên – Sáng lập viên (Founder) & CEO MAN – Master Accountant Network, Kiểm toán viên CPA Việt Nam với hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành Kế toán, Kiểm toán và Tư vấn Tài chính.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Chúng tôi sử dụng cookie và các công nghệ tracking khác như Google Analytics... để cải thiện trải nghiệm duyệt web của bạn.