Chủ doanh nghiệp không hưởng lương và lao động bán thời gian phải đóng BHXH bắt buộc

Theo Công văn số 351/BHXH-QLT ngày 7/7/2025 của BHXH khu vực XXXIII, kể từ ngày 1/7/2025, nhiều nhóm đối tượng mới sẽ chính thức thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm: chủ hộ kinh doanh theo phương pháp kê khai, người quản lý doanh nghiệp không hưởng lương và người lao động làm việc không trọn thời gian. Đây là quy định để thực thi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (số 41/2024/QH15), mở rộng diện bao phủ an sinh xã hội tại Việt Nam.

Tài liệu: Công văn số 351/BHXH-QLT 

Đối tượng mới phải tham gia BHXH bắt buộc

Chủ hộ kinh doanh cá thể

Từ ngày 1/7/2025, chủ hộ kinh doanh bắt buộc tham gia BHXH nếu thuộc nhóm có đăng ký kinh doanh và đang nộp thuế theo phương pháp kê khai. Các hộ kinh doanh nhỏ lẻ theo phương pháp khoán hoặc không đăng ký kinh doanh không thuộc diện bắt buộc.

Người quản lý doanh nghiệp không hưởng lương

Dù không có lương hàng tháng, nhưng nếu đang giữ vai trò quản lý (chẳng hạn như giám đốc, thành viên HĐQT, chủ doanh nghiệp…), những người này sẽ vẫn phải tham gia BHXH bắt buộc kể từ 1/7/2025.

Người lao động làm việc không trọn thời gian

Bao gồm những cá nhân có hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên, làm việc bán thời gian, nhưng vẫn có thu nhập từ tiền lương hoặc trả công. Đặc biệt, kể cả khi hợp đồng được đặt tên khác nhưng vẫn có yếu tố công việc – tiền công – quản lý, người lao động vẫn phải tham gia BHXH.

Mức lương đóng và tỷ lệ đóng BHXH

Với chủ hộ kinh doanh và người quản lý không lương

Hai nhóm này được phép lựa chọn mức lương làm căn cứ đóng BHXH, nhưng không thấp hơn mức lương tham chiếu và không cao hơn 20 lần mức lương tham chiếu. Mức tham chiếu hiện nay là 2.340.000 đồng/tháng.

Tỷ lệ đóng: 29,5% trên mức lương chọn đóng, trong đó:

• 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất

• 3% vào quỹ ốm đau, thai sản

• 4,5% vào bảo hiểm y tế (BHYT)

Với người lao động làm không trọn thời gian

Mức lương làm căn cứ đóng là lương thỏa thuận trong HĐLĐ, bao gồm mức lương chính, phụ cấp và các khoản bổ sung khác theo quy định.

Tỷ lệ đóng: tổng cộng 32% (doanh nghiệp đóng 21,5%, người lao động đóng 10,5%).

Lưu ý quan trọng cho doanh nghiệp và cá nhân

Thời điểm 1/7/2025 không còn xa. Các doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân nên bắt đầu rà soát lại các vị trí nhân sự có liên quan:

• Với người quản lý không lương, cần chuẩn bị hồ sơ đóng BHXH như một người lao động bình thường.

• Với lao động không trọn thời gian, doanh nghiệp phải ký hợp đồng và thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH đúng quy định, tránh bị truy thu hoặc xử phạt.

• Chủ hộ kinh doanh kê khai cần xác định rõ nghĩa vụ và lựa chọn mức lương đóng phù hợp để tránh gánh nặng tài chính bất ngờ.

Vì sao quy định này quan trọng?

Chính sách mới thể hiện nỗ lực bao phủ an sinh xã hội toàn dân của Nhà nước, nhằm đảm bảo công bằng giữa các nhóm lao động, kể cả lao động phi chính thức và quản lý không hưởng lương. Tham gia BHXH sẽ giúp họ được bảo vệ trước các rủi ro như: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hưu trí…

Kết luận

Từ ngày 1/7/2025, chính sách BHXH sẽ bước sang giai đoạn mới, với việc mở rộng đối tượng bắt buộc tham gia. Không chỉ người lao động chính thức, mà cả người làm việc bán thời gian và quản lý không lương cũng sẽ phải đóng BHXH. Đây là một bước tiến về an sinh, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức về tài chính và quản trị nhân sự.

Doanh nghiệp và cá nhân cần chủ động nắm rõ, chuẩn bị sớm để không bị động trước thời điểm chính thức áp dụng.

Nguồn bài viết: LuatVietnam