Lý do doanh nghiệp phải thực hiện kiểm toán

Kiểm toán là một hoạt động quan trọng và cần thiết đối với mọi doanh nghiệp, bất kể quy mô và lĩnh vực hoạt động. Kiểm toán giúp doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch, phát hiện và phòng ngừa rủi ro, tuân thủ các quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động. Bài viết này sẽ giải thích cho bạn kiểm toán là gì, kiểm toán làm gì, lợi ích và tác hại của kiểm toán, cách lựa chọn công ty kiểm toán uy tín và cách chuẩn bị cho công tác kiểm toán.

Kiểm toán là gì?

Theo định nghĩa của Hiệp hội Kế toán công chứng Quốc tế (IFAC), kiểm toán là “một quá trình hệ thống và độc lập nhằm thu thập và đánh giá các bằng chứng có liên quan về thông tin tài chính của một đơn vị kinh tế, nhằm xác định và báo cáo mức độ phù hợp giữa thông tin tài chính và các tiêu chuẩn kế toán được áp dụng” .

Có nhiều loại hình kiểm toán khác nhau, nhưng hai loại phổ biến nhất là kiểm toán bên ngoài (external audit) và kiểm toán bên trong (internal audit). Kiểm toán bên ngoài là loại kiểm toán do một tổ chức độc lập, thường là một công ty kiểm toán chuyên nghiệp, thực hiện nhằm cung cấp ý kiến về báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Kiểm toán bên trong là loại kiểm toán do chính doanh nghiệp tự thực hiện nhằm đánh giá và cải thiện hiệu quả của các hoạt động kinh doanh, quản trị rủi ro và tuân thủ các quy định pháp luật.

Kiểm toán làm gì?

Kiểm toán làm nhiều việc khác nhau, tùy thuộc vào loại hình và mục tiêu của kiểm toán. Một số công việc cụ thể trong quá trình kiểm toán có thể kể đến như sau:

Xem xét các hồ sơ, tài liệu và báo cáo liên quan đến hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
Thực hiện các thử nghiệm, phỏng vấn, khảo sát và quan sát để thu thập các bằng chứng về tính hợp lý, trung thực và minh bạch của thông tin tài chính.
So sánh thông tin tài chính với các tiêu chuẩn kế toán được áp dụng, như Quy chuẩn kế toán Việt Nam (VAS) hoặc Quy chuẩn kế toán quốc tế (IFRS).
Phát hiện và báo cáo các sai sót, gian lận, thiếu sót và vi phạm trong hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
Đưa ra các khuyến nghị, ý kiến và giải pháp để cải thiện chất lượng thông tin tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

Mục đích và ý nghĩa của kiểm toán là để bảo vệ các bên có liên quan đến doanh nghiệp, như chủ sở hữu, cổ đông, nhà đầu tư, ngân hàng, nhà nước, khách hàng, nhà cung cấp và xã hội. Kiểm toán giúp các bên này có được một cái nhìn khách quan và tin cậy về tình hình tài chính và hoạt động của doanh nghiệp. Kiểm toán cũng giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp luật về kế toán, thuế và kiểm toán, tránh các rủi ro pháp lý và tiết kiệm chi phí.

Lợi ích và tác hại của kiểm toán đối với doanh nghiệp

Kiểm toán mang lại cho doanh nghiệp một số lợi ích chính sau:

Tăng niềm tin và uy tín: Kiểm toán giúp doanh nghiệp cung cấp cho các bên có liên quan một báo cáo tài chính trung thực, hợp lý và minh bạch, thể hiện rõ nguồn gốc và sử dụng của các nguồn lực tài chính. Điều này giúp tăng niềm tin và uy tín của doanh nghiệp trong mắt các bên có liên quan.
Phòng ngừa rủi ro: Kiểm toán giúp doanh nghiệp phát hiện kịp thời các gian lận, sai sót và thiếu sót trong hoạt động tài chính, như sai lệch số liệu, thất thoát tài sản, trốn thuế, lạm dụng quyền hạn… Kiểm toán cũng giúp doanh nghiệp phòng ngừa các rủi ro tiềm ẩn có thể gây thiệt hại cho doanh nghiệp trong tương lai.
Tuân thủ pháp luật: Kiểm toán giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định về kế toán, thuế và kiểm toán được ban hành bởi nhà nước. Điều này giúp doanh nghiệp tránh được các xử phạt, phí phạt và tranh chấp pháp lý có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, kiểm toán cũng có thể gây ra một số tác hại cho doanh nghiệp, như:

Tốn kém chi phí: Kiểm toán là một hoạt động tốn kém chi phí cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải trả phí dịch vụ cho công ty kiểm toán, chi phí cho việc chuẩn bị hồ sơ, tài liệu và thông tin liên quan đến kiểm toán. Doanh nghiệp cũng phải bỏ ra thời gian và công sức để hợp tác với kiểm toán viên trong quá trình kiểm toán.

Gây phiền hà cho hoạt động kinh doanh: Kiểm toán là một hoạt động gây phiền hà cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải cung cấp cho kiểm toán viên các hồ sơ, tài liệu và thông tin liên quan đến kiểm toán, cũng như hợp tác với kiểm toán viên trong quá trình kiểm toán. Điều này có thể làm gián đoạn các hoạt động kinh doanh bình thường của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến năng suất và hiệu quả làm việc của nhân viên.
Gây áp lực tâm lý cho nhân viên: Kiểm toán là một hoạt động gây áp lực tâm lý cho nhân viên của doanh nghiệp. Nhân viên phải chịu sự giám sát, kiểm tra và đánh giá của kiểm toán viên, cũng như phải trả lời các câu hỏi và yêu cầu của kiểm toán viên. Điều này có thể làm tăng căng thẳng, lo lắng và mất tự tin của nhân viên, ảnh hưởng đến tinh thần và thái độ làm việc của họ.

*MAN luôn giúp Doanh nghiệp giải quyết các khó khăn triệt để về vấn đề kiểm toán*

Do vậy, để giảm thiểu các tác hại của kiểm toán, doanh nghiệp cần có một kế hoạch và sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho công tác kiểm toán. Đây là một vài công tác chuẩn bị cho doanh nghiệp:

Cần có một kế hoạch và sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho công tác kiểm toán: Doanh nghiệp cần chuẩn bị một số hồ sơ, tài liệu và thông tin cần thiết, bao gồm:
Hồ sơ, tài liệu về hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, như giấy phép kinh doanh, quyết định thành lập, điều lệ, báo cáo thường niên, hợp đồng kinh tế…
Hồ sơ, tài liệu về hoạt động tài chính của doanh nghiệp, như sổ sách kế toán, báo cáo tài chính, biên lai thu chi, hóa đơn chứng từ, báo cáo thuế…
Hồ sơ, tài liệu về hoạt động quản trị của doanh nghiệp, như quy trình nội bộ, quy chế làm việc, quy định kỷ luật, bảng lương nhân viên…
Trao đổi thông tin với kiểm toán viên: Doanh nghiệp cần cung cấp cho kiểm toán viên các thông tin cần thiết về hoạt động của doanh nghiệp, như mục tiêu kinh doanh, chiến lược phát triển, thị trường cạnh tranh, rủi ro tiềm ẩn… Doanh nghiệp cũng cần giải đáp các thắc mắc và yêu cầu của kiểm toán viên một cách minh bạch và trung thực. Việc trao đổi thông tin giữa doanh nghiệp và kiểm toán viên có thể được thực hiện qua các hình thức như: gặp gỡ trực tiếp, gọi điện thoại, gửi email, sử dụng phần mềm hỗ trợ kiểm toán… Doanh nghiệp nên lựa chọn hình thức trao đổi phù hợp với từng giai đoạn và nội dung của quá trình kiểm toán.
Thống nhất lịch trình, tiến độ kiểm toán: Doanh nghiệp cần thống nhất với kiểm toán viên về lịch trình và tiến độ của công việc kiểm toán. Doanh nghiệp cũng cần hỗ trợ kiểm toán viên trong việc tiếp xúc với các bộ phận liên quan trong doanh nghiệp. Việc thống nhất lịch trình, tiến độ kiểm toán giúp doanh nghiệp sắp xếp được công việc kinh doanh bình thường và chuẩn bị tốt cho công tác kiểm toán. Việc hỗ trợ kiểm toán viên giúp tăng hiệu quả và chất lượng của công việc kiểm toán.

Kết luận

Kiểm toán là một hoạt động không thể thiếu đối với mọi doanh nghiệp. Kiểm toán giúp doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch thông tin tài chính, phát hiện và phòng ngừa gian lận, sai sót, tuân thủ các quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động. Để thực hiện kiểm toán một cách hiệu quả và an toàn, doanh nghiệp cần lựa chọn một công ty kiểm toán uy tín và chuẩn bị kỹ lưỡng cho công tác kiểm toán. Chúng tôi khuyến nghị doanh nghiệp nên thực hiện kiểm toán định kỳ để duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh của mình.

Thông tin liên hệ

MAN – Master Accountant Network