Các chính sách thuế cần biết khi bị tổn thất do thiên tai

Các chính sách thuế cần biết khi bị tổn thất do thiên tai

Thiên tai là rủi ro bất khả kháng có thể gây thiệt hại nặng nề đến tài sản, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân. Để giúp người nộp thuế (NNT) khắc phục hậu quả, ổn định lại hoạt động, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ về thuế. Bài viết này tổng hợp và phân tích chuyên sâu những chính sách quan trọng nhất dựa trên hướng dẫn của Thuế TP. HCM.

Nguồn bài viết: LuatVietnam

I. Chính Sách Chung: Gia Hạn Và Miễn Phạt

Đây là cơ sở pháp lý quan trọng nhất, cung cấp giải pháp tạm thời về mặt tài chính, giúp người nộp thuế có thêm thời gian và nguồn lực để phục hồi sản xuất kinh doanh.

1. Gia Hạn Nộp Thuế (Tối Đa 2 Năm)

Người nộp thuế bị thiệt hại vật chất do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn bất ngờ hoặc lý do bất khả kháng khác có thể được gia hạn nộp thuế đối với các khoản thuế còn nợ hoặc phải nộp.

Thời hạn tối đa: 2 năm kể từ ngày hết thời hạn nộp thuế theo quy định.
Miễn phạt chậm nộp: Người nộp thuế không bị phạt chậm nộp trong suốt thời gian được gia hạn.
Phạm vi áp dụng: Chính sách áp dụng đối với các loại thuế, tiền thuê đất, thuê mặt nước phải nộp theo quy định của pháp luật.
Yêu cầu về hồ sơ: NNT phải nộp hồ sơ xin gia hạn cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp, trong đó bắt buộc có văn bản đề nghị gia hạn và biên bản xác định mức độ thiệt hại của cơ quan có thẩm quyền (hoặc đơn vị bảo hiểm).

2. Miễn Phạt Vi Phạm Hành Chính Về Thuế

Người nộp thuế đã bị cơ quan thuế ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính về quản lý thuế, nhưng sau đó bị thiệt hại do thiên tai, hỏa hoạn hoặc các nguyên nhân bất khả kháng khác, có thể được miễn tiền phạt đó.

Nguyên tắc xét miễn: Việc xét miễn tiền phạt được thực hiện theo nguyên tắc tối đa bằng giá trị thiệt hại thực tế về tài sản do thiên tai gây ra, nhưng không vượt quá số tiền phạt còn phải nộp.
Căn cứ xác định thiệt hại: Cơ quan thuế sẽ căn cứ vào hồ sơ, biên bản kiểm kê và xác nhận của chính quyền địa phương hoặc tổ chức giám định độc lập để xác định giá trị thiệt hại.

II. Hỗ Trợ Chi Tiết Theo Từng Sắc Thuế

Chính sách hỗ trợ được áp dụng cụ thể cho từng loại thuế, giúp giảm gánh nặng chi phí và tối ưu hóa khả năng khấu trừ thuế.

1. Thuế Giá Trị Gia Tăng (GTGT)

Vấn đề	Chính sách hỗ trợ	Điều kiện và Hồ sơ Chứng minh
Thuế GTGT đầu vào	Thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ, tài sản bị tổn thất do thiên tai được khấu trừ.	Phải đáp ứng điều kiện khấu trừ thông thường VÀ có hồ sơ chứng minh tổn thất không được bồi thường. Hồ sơ bao gồm: biên bản kiểm kê, biên bản xác định trách nhiệm, quyết định xử lý vật tư/tài sản bị hỏng, và văn bản xác nhận không được bồi thường từ đơn vị bảo hiểm (nếu có tham gia bảo hiểm).

2. Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp (TNDN)

Các khoản chi phí liên quan đến việc khắc phục thiệt hại do thiên tai được ưu tiên tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN.

Chi phí khắc phục: Các khoản chi phí thực tế phát sinh để phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai, bao gồm chi phí sửa chữa, thu dọn, và phục hồi tài sản.
Giá trị tổn thất: Phần giá trị hàng hóa, vật tư, tài sản bị tổn thất do thiên tai mà không được bồi thường (bằng tiền hoặc hiện vật) sẽ được tính vào chi phí được trừ khi có đủ hồ sơ pháp lý chứng minh.

3. Thuế Thu Nhập Cá Nhân (TNCN)

Người nộp thuế là cá nhân gặp khó khăn đột xuất do thiên tai ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nộp thuế có thể được cơ quan thuế xét giảm thuế phải nộp.

Cơ sở giảm thuế: Mức giảm thuế sẽ tương ứng với mức độ thiệt hại thực tế về tài sản và thu nhập bị ảnh hưởng, không vượt quá nghĩa vụ thuế của cá nhân.
Thủ tục xét giảm: Cá nhân cần nộp hồ sơ đề nghị giảm thuế, bao gồm đơn xin giảm, xác nhận của chính quyền địa phương về mức độ thiệt hại và giấy tờ chứng minh thu nhập bị ảnh hưởng.

4. Thuế Tiêu Thụ Đặc Biệt (TTĐB)

Đối với các cơ sở sản xuất hàng hóa chịu thuế TTĐB gặp khó khăn do thiên tai, cơ quan thuế sẽ xem xét giảm thuế phải nộp, dựa trên mức độ thiệt hại tài sản.

Mức giảm tối đa: Tối đa 30% số thuế TTĐB phải nộp.
Nguyên tắc giảm: Số thuế được giảm không vượt quá giá trị tài sản bị thiệt hại sau khi trừ đi phần bồi thường theo quy định (nếu có). Điều này nhằm đảm bảo NNT chỉ được hỗ trợ phần thiệt hại thực tế chưa được bù đắp.

5. Thuế Tài Nguyên

Người nộp thuế khai thác tài nguyên gặp thiên tai gây tổn thất đến số lượng tài nguyên đã kê khai nộp thuế (ví dụ: tài nguyên bị cuốn trôi, hư hỏng, không thể thu hồi) sẽ được xét miễn, giảm thuế hoặc được hoàn trả/trừ vào kỳ sau khi có xác nhận của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

III. Chính Sách Đối Với Đất Đai Và Tiền Thuê

Các chính sách này giúp giảm chi phí cố định liên quan đến đất đai, tạo điều kiện cho NNT nhanh chóng khôi phục mặt bằng sản xuất.

6. Thuế Sử Dụng Đất Phi Nông Nghiệp

Người nộp thuế gặp thiên tai gây thiệt hại về đất đai và các công trình nhà ở, nhà xưởng trên đất sẽ được xét miễn hoặc giảm thuế theo quy định.

Căn cứ giảm: Dựa trên tỷ lệ và mức độ thiệt hại thực tế của đất và nhà trên đất được cơ quan có thẩm quyền xác nhận.

7. Tiền Thuê Đất

Mục đích Sử Dụng Đất	Tác động của Thiên Tai	Mức Hỗ Trợ Và Điều Kiện
Nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối	Bị thiệt hại do thiên tai.	Được miễn hoặc giảm tiền thuê đất theo tỷ lệ thiệt hại được xác định.
Mục đích khác (sản xuất, kinh doanh)	Phải tạm ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh do thiên tai.	Được giảm 50% tiền thuê đất trong thời gian thực tế phải tạm ngừng hoạt động. Yêu cầu có văn bản xác nhận về thời gian tạm ngừng hoạt động.

IV. Kết Luận Và Lưu Ý Thủ Tục Quan Trọng

Việc nắm vững và chủ động thực hiện các thủ tục là chìa khóa để người nộp thuế được thụ hưởng các chính sách hỗ trợ kịp thời.

Hành động cần làm ngay và các bước chuẩn bị hồ sơ:

Lập Hồ Sơ Xác Định Thiệt Hại: Đây là bước quan trọng nhất, phải có:

Biên bản xác định mức độ và giá trị thiệt hại (do NNT lập, có chữ ký của người đại diện và các bên liên quan).
Xác nhận của chính quyền địa phương hoặc tổ chức giám định độc lập về tính chất và phạm vi của thiên tai.
Tài liệu chứng minh (hình ảnh, video, hồ sơ kỹ thuật).
Biên bản không được bồi thường từ đơn vị bảo hiểm (nếu có tham gia bảo hiểm).

Lập Văn Bản Đề Nghị: Soạn thảo Đơn/Văn bản đề nghị gia hạn, miễn hoặc giảm thuế theo mẫu quy định của cơ quan thuế.

Liên Hệ Cơ Quan Thuế: Nộp toàn bộ hồ sơ xin gia hạn, miễn/giảm thuế càng sớm càng tốt cho Cục Thuế hoặc Chi cục Thuế quản lý trực tiếp để được hướng dẫn chi tiết và xử lý kịp thời.