Tất tần tật về Kiểm toán Nội bộ: Vai trò, Quy trình và Xu hướng mới 2025

Kiểm toán nội bộ là chức năng chiến lược giúp doanh nghiệp đánh giá, cải thiện hiệu quả quản trị, quản lý rủi ro và kiểm soát nội bộ. Trong bối cảnh kinh doanh toàn cầu phức tạp và các rủi ro công nghệ, pháp lý, ESG ngày càng gia tăng, kiểm toán nội bộ không chỉ đảm bảo tuân thủ mà còn tạo giá trị gia tăng, củng cố niềm tin cho cổ đông và các bên liên quan. Bài viết này tổng hợp đầy đủ kiến thức chuẩn quốc tế, quy trình thực hiện, chức năng, và xu hướng mới 2025.

Kiểm toán nội bộ là gì?

Kiểm toán nội bộ (tiếng Anh gọi là Internal Audit) là một hoạt động đảm bảo và tư vấn độc lập, khách quan, được thiết kế để gia tăng giá trị và cải thiện các hoạt động của một tổ chức. Kiểm toán nội bộ giúp tổ chức đạt được các mục tiêu của mình bằng cách mang lại cách tiếp cận có hệ thống, kỷ luật để đánh giá và cải thiện tính hiệu quả của các quy trình quản trị, quản lý rủi ro và kiểm soát.

Bản chất cốt lõi

Bản chất cốt lõi của chức năng kiểm toán nội bộ được xác định bởi ba trụ cột cơ bản, đồng thời là các nguyên tắc tối thượng để đảm bảo tính hiệu quả và tin cậy của hoạt động này:

Độc lập: Đây là nguyên tắc tối thượng. Bộ phận kiểm toán nội bộ phải trực thuộc Hội đồng Quản trị hoặc Ủy ban Kiểm toán, đảm bảo không bị ảnh hưởng hay kiểm soát bởi Ban Điều hành (những người họ đang kiểm toán).
Khách quan: Các kiểm toán viên nội bộ phải giữ thái độ không thiên vị, không xung đột lợi ích và đánh giá dựa trên bằng chứng thu thập được một cách khoa học và chuyên nghiệp.
Gia tăng Giá trị : Khác biệt lớn nhất với kiểm toán độc lập, chức năng hoạt động này không chỉ dừng lại ở việc tìm lỗi hay xác nhận tuân thủ. Họ còn đưa ra các kiến nghị mang tính xây dựng, giúp cải thiện hoạt động, tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu lãng phí và tăng cường quản trị.

Chính nhờ việc tuân thủ nghiêm ngặt ba trụ cột cốt lõi là Độc lập, Khách quan và Gia tăng Giá trị, kiểm toán nội bộ mới có thể được đặt ở vị trí chiến lược để thực hiện các mục tiêu mở rộng, vượt ra khỏi giới hạn tài chính truyền thống và tạo ra ảnh hưởng sâu rộng đến tổ chức.

Mục tiêu và tầm quan trọng chiến lược

Mục tiêu cốt lõi kiểm toán nội bộ để nâng cao hiệu quả , giảm rủi ro

Mục tiêu của kiểm toán nội bộ đã mở rộng từ bảo vệ tài sản sang bảo vệ và gia tăng toàn bộ giá trị của tổ chức:

Hỗ trợ Quản trị: Đánh giá tính hiệu quả của các quy trình mà Ban Điều hành và Hội đồng Quản trị sử dụng để lãnh đạo tổ chức, bao gồm đạo đức kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp và trách nhiệm giải trình.
Đảm bảo Độ tin cậy: Cung cấp sự đảm bảo hợp lý rằng các hệ thống kiểm soát và quản lý rủi ro đang hoạt động hiệu quả. Điều này giúp các bên liên quan (cổ đông, nhà đầu tư) tin tưởng vào các báo cáo và hoạt động của công ty.
Hành động Tư vấn: Cung cấp các phân tích, đánh giá, kiến nghị và thông tin cho Ban Điều hành và Hội đồng Quản trị để giải quyết các vấn đề vận hành hoặc cải tiến quy trình trong bối cảnh rủi ro thay đổi.

Tuy nhiên, để chức năng kiểm toán nội bộ phát huy tối đa tầm quan trọng chiến lược và đạt được các mục tiêu mở rộng này, điều cần thiết là phải làm rõ vị trí và trách nhiệm của nó trong cấu trúc tổ chức. Một trong những nhầm lẫn phổ biến nhất và cũng là điểm mấu chốt trong quản trị. Việc phân biệt rõ ràng hai khái niệm này là rất quan trọng để xác định vai trò và trách nhiệm trong công ty.

Điểm khác biệt giữa kiểm toán nội bộ và kiểm soát nội bộ

Để hiểu rõ sự khác biệt giữa kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ, hãy cùng tham khảo bảng tổng hợp dưới đây. Bảng này làm nổi bật bản chất, mục đích, người thực hiện và phạm vi của từng chức năng, giúp doanh nghiệp xác định rõ vai trò của mỗi bộ phận trong việc quản trị rủi ro và đảm bảo hiệu quả hoạt động.

**Bảng:** So sánh kiểm toán nội bộ và kiểm soát nội bộ.
Khía cạnh	Kiểm soát nội bộ (Internal Control)	Kiểm toán nội bộ (Internal Audit)
Bản chất	Là một phần của các hoạt động hằng ngày, là công cụ quản lý rủi ro được thiết lập sẵn.	Là một chức năng đánh giá độc lập và khách quan, được thiết kế để kiểm tra công cụ trong nội bộ.
Mục đích	Ngăn ngừa, phát hiện và sửa chữa sai sót ngay lập tức tại nơi phát sinh (phòng ban).	Đánh giá tính đầy đủ và hiệu quả của toàn bộ hệ thống kiểm soát nội bộ và quản lý rủi ro.
Phạm vi	Chỉ tập trung vào các quy trình kinh doanh, tài chính, tuân thủ.	Đánh giá toàn bộ các quy trình, bao gồm rủi ro, kiểm soát, và quản trị và đưa ra kiến nghị cải tiến.

Nhìn chung, kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ là hai chức năng bổ trợ nhưng khác biệt về vai trò và phạm vi. Kiểm soát nội bộ là công cụ do doanh nghiệp thiết lập để ngăn ngừa và phát hiện sai sót ngay tại nguồn, trong khi kiểm toán là thực hiện đánh giá độc lập, khách quan, giúp cải thiện toàn bộ hệ thống quản trị, quản lý rủi ro và kiểm soát. Việc phân biệt rõ hai chức năng này là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả vận hành và gia tăng giá trị cho doanh nghiệp.

Chức năng và phạm vi hoạt động

Phạm vi hoạt động của kiểm toán nội bộ đã mở rộng đáng kể, vượt ra khỏi các vấn đề tài chính đơn thuần, bao gồm mọi khía cạnh rủi ro và quản trị của tổ chức.

Chức năng theo mô hình ba tuyến phòng vệ

Mô hình Ba Tuyến Phòng vệ (được IIA cập nhật) minh họa rõ ràng vị trí của kiểm toán nội bộ trong cấu trúc quản trị, nhấn mạnh sự phối hợp và tính độc lập:

Tuyến phòng vệ Thứ nhất: Quản lý và Vận hành

Sở hữu rủi ro, thiết kế và thực hiện các biện pháp kiểm soát nội bộ hàng ngày (ví dụ: cấp phê duyệt, đối chiếu dữ liệu, kiểm tra chứng từ). Tuyến này chịu trách nhiệm chính về việc đạt được mục tiêu kinh doanh.

Tuyến phòng vệ Thứ hai: Các chức năng quản lý rủi ro và tuân thủ

Cung cấp sự giám sát và hỗ trợ chuyên môn cho tuyến thứ nhất. Các chức năng điển hình bao gồm Ban Quản lý rủi ro, Tuân thủ, An ninh mạng. Họ giúp thiết lập các chính sách, khuôn khổ rủi ro và theo dõi sự tuân thủ.

Tuyến phòng vệ Thứ ba: Kiểm toán Nội bộ

Cung cấp đảm bảo khách quan về tính hiệu quả của quản trị, quản lý rủi ro và kiểm soát, bao gồm cách hai tuyến phòng vệ kia đang vận hành. Kiểm toán nội bộ báo cáo trực tiếp cho cơ quan quản trị (Hội đồng Quản trị hoặc Ủy ban Kiểm toán), củng cố tính độc lập của mình.

Như vậy, kiểm toán nội bộ là chức năng độc lập, không tham gia vào việc xây dựng hay thực hiện các quy trình kiểm soát, mà là người đưa ra ý kiến chuyên môn độc lập về chúng, từ đó giúp cải thiện toàn bộ hệ thống quản trị.

Phạm vi công việc chi tiết

Phạm vi của hoạt động tập trung vào ba yếu tố cốt lõi: Quản trị, Quản lý Rủi ro và Kiểm soát.

Đánh giá Quy trình quản trị: Đánh giá cấu trúc lãnh đạo, tính minh bạch, đạo đức kinh doanh, và việc thiết lập các giá trị cốt lõi. Chức năng kiểm toán nội bộ phải đảm bảo rằng Ban Điều hành và Hội đồng Quản trị nhận được các thông tin đầy đủ, kịp thời để đưa ra quyết định chiến lược.
Đánh giá Quản lý rủi ro: Đây là lĩnh vực quan trọng hàng đầu. Kiểm toán nội bộ đánh giá xem tổ chức đã nhận diện, đánh giá, ưu tiên và ứng phó với các rủi ro chiến lược, tài chính, vận hành, và tuân thủ một cách đầy đủ và hiệu quả hay chưa (theo mô hình COSO ERM).
Đánh giá Kiểm soát nội bộ: Đánh giá các kiểm soát đang tồn tại (cả thủ công và tự động), bao gồm các kiểm soát phòng ngừa, phát hiện. Mục tiêu là xác định các lỗ hổng kiểm soát (control gaps) và đề xuất các biện pháp khắc phục.

Các lĩnh vực kiểm toán điển hình

Để hiểu rõ phạm vi và chức năng của các loại kiểm toán nội bộ, bảng dưới đây tổng hợp các hình thức phổ biến, mục tiêu chính và ví dụ thực tiễn. Bảng này giúp nhà quản lý và chuyên gia nhận diện đúng vai trò của từng loại kiểm toán trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo tuân thủ quy định.

**Bảng:** Tổng hợp các lĩnh vực kiểm toán trong kiểm toán nội bộ.
Lĩnh vực kiểm toán	Mục tiêu	Ví dụ
Kiểm toán Hoạt động	Đánh giá tính kinh tế, hiệu quả và năng suất của các quy trình kinh doanh.	Kiểm tra quy trình mua hàng: đảm bảo tách nhiệm giữa người yêu cầu, phê duyệt và nhận hàng; kiểm tra tuân thủ chính sách đấu thầu; phân tích dữ liệu mua hàng để phát hiện nhà cung cấp bất thường hoặc giá cao hơn thị trường, từ đó giảm thiểu rủi ro gian lận và tối ưu chi phí.
Kiểm toán Tuân thủ	Đảm bảo tổ chức tuân thủ tất cả các luật, quy định bên ngoài (pháp luật, thuế, môi trường) và chính sách nội bộ (ví dụ: Quy tắc ứng xử, phòng chống hối lộ).	Kiểm tra việc thực hiện chính sách nội bộ và quy định pháp luật tại các phòng ban.
Kiểm toán Công nghệ thông tin	Đánh giá rủi ro liên quan đến hệ thống CNTT, an ninh mạng, bảo mật dữ liệu, quản lý truy cập và quy trình phát triển phần mềm.	Kiểm tra kiểm soát truy cập, bảo mật dữ liệu khách hàng, đánh giá quy trình phát triển phần mềm và các biện pháp an ninh mạng.
Kiểm toán Tài chính	Cung cấp sự đảm bảo rằng các báo cáo và quy trình tài chính được thực hiện chính xác và tuân thủ các chuẩn mực kế toán.	Kiểm tra Báo cáo tài chính, đối chiếu số liệu và đảm bảo tuân thủ chuẩn mực kế toán.

Nhìn chung, mỗi loại kiểm toán nội bộ đều có mục tiêu và phạm vi riêng nhưng bổ trợ lẫn nhau để đảm bảo hiệu quả quản trị, quản lý rủi ro và kiểm soát nội bộ. Việc kết hợp hiệu quả các loại kiểm toán này giúp doanh nghiệp vận hành an toàn, tối ưu chi phí và gia tăng giá trị bền vững.

Quy trình kiểm toán nội bộ chuyên nghiệp

Để đảm bảo tính khách quan và hiệu quả, quy trình kiểm toán chuyên nghiệp được chia thành các giai đoạn chi tiết, từ lập kế hoạch dựa trên rủi ro, thực hiện thu thập bằng chứng, lập báo cáo đến theo dõi kiến nghị. Mỗi giai đoạn đều có vai trò riêng, đảm bảo kết quả kiểm toán nội bộ không chỉ chính xác mà còn mang giá trị cải tiến cho tổ chức.

Giai đoạn 1: Lập kế hoạch

Đây là giai đoạn then chốt, quyết định sự thành công của cả cuộc kiểm toán. Kiểm toán nội bộ hiện đại phải thực hiện kiểm toán dựa trên rủi ro.

Đánh giá Rủi ro hàng năm: Bộ phận kiểm toán nội bộ cần thực hiện đánh giá rủi ro định kỳ để xác định các khu vực hoặc quy trình nào có rủi ro cao nhất (ví dụ: Rủi ro thanh toán trong ngành ngân hàng, Rủi ro bảo mật dữ liệu khách hàng trong thương mại điện tử). Việc này đảm bảo nguồn lực được phân bổ hợp lý vào những nơi cần thiết nhất.
Xây dựng Kế hoạch Kiểm toán hàng năm: Dựa trên kết quả đánh giá rủi ro, Trưởng Bộ phận Kiểm toán Nội bộ sẽ xây dựng kế hoạch kiểm toán hàng năm và trình Ủy ban Kiểm toán phê duyệt.
Thiết lập Mục tiêu và Phạm vi cụ thể: Đối với từng cuộc kiểm toán, kiểm toán viên nội bộ phải xác định mục tiêu rõ ràng và phạm vi (thời gian, địa điểm, quy trình áp dụng).
Xây dựng Chương trình Kiểm toán: Chi tiết hóa các bước thực hiện, kỹ thuật kiểm toán (ví dụ: lấy mẫu, phỏng vấn, phân tích dữ liệu), nhân sự và thời gian dự kiến. Giai đoạn này thường kết thúc bằng việc gửi thông báo chính thức đến đơn vị được kiểm toán để họ chuẩn bị.

Giai đoạn 2: Thực hiện công việc

Đội ngũ kiểm toán viên tiến hành thu thập và phân tích bằng chứng một cách có hệ thống và kỷ luật.

Thu thập Bằng chứng: Sử dụng các kỹ thuật đa dạng: phỏng vấn nhân sự chủ chốt (từ cấp vận hành đến quản lý), quan sát hoạt động, kiểm tra tài liệu (chứng từ, hợp đồng, chính sách) và phân tích dữ liệu. Bằng chứng phải đầy đủ, thích hợp, có liên quan và hữu ích để hỗ trợ cho kết luận của kiểm toán viên.
Phân tích và Đánh giá: So sánh thực tế thu thập được với các tiêu chuẩn đã định (chính sách nội bộ, luật pháp, chuẩn mực ngành). Xác định các phát hiện và quan trọng nhất là nguyên nhân gốc rễ của các sai sót hoặc lỗ hổng kiểm soát.
Sử dụng Công cụ Phân tích Dữ liệu: Kiểm toán nội bộ ngày càng áp dụng các công cụ phân tích dữ liệu và công nghệ hỗ trợ kiểm toán (CAATs) để xử lý lượng dữ liệu lớn, giúp phát hiện các giao dịch bất thường hoặc sai sót tiềm ẩn một cách nhanh chóng và chính xác hơn, hỗ trợ cho việc thực hiện Kiểm toán Liên tục.

Giai đoạn 3: Lập Báo cáo và truyền đạt kết quả

Tính hiệu quả của kiểm toán nội bộ được đo lường bằng cách thức họ truyền đạt kết quả:

Trao đổi Sơ bộ: Thảo luận các phát hiện với quản lý đơn vị được kiểm toán để xác nhận tính chính xác của dữ liệu và lắng nghe quan điểm của họ trước khi phát hành báo cáo chính thức.
Lập Báo cáo Chính thức: Báo cáo cần được viết rõ ràng, súc tích, khách quan và mang tính xây dựng.

Giai đoạn 4: Theo dõi

Giai đoạn này thể hiện trách nhiệm giải trình và là bước hoàn tất chu trình kiểm toán. Bộ phận kiểm toán nội bộ có trách nhiệm theo dõi và đánh giá xem các kiến nghị đã được Ban Quản lý thực hiện đầy đủ và kịp thời hay chưa. Nếu không có bước theo dõi, cuộc kiểm toán sẽ không đạt được mục tiêu cải thiện và gia tăng giá trị.

Sau khi nắm rõ quy trình kiểm toán nội bộ, yếu tố tiếp theo không thể bỏ qua chính là chuẩn mực nghề nghiệp, nền tảng đảm bảo tính độc lập, khách quan và chất lượng của mọi cuộc kiểm toán. Các chuẩn mực này giúp định hướng hoạt động của kiểm toán viên nội bộ, đảm bảo kết quả được tin cậy trong tổ chức.

Chuẩn mực nghề nghiệp

Các chuẩn mực cần thiết ngành kiểm toán nội bộ

Uy tín và độ tin cậy của kiểm toán nội bộ được xây dựng dựa trên các chuẩn mực quốc tế khắt khe và năng lực của đội ngũ nhân sự.

Tiêu chuẩn chuyên môn Quốc tế (IPPF)

Toàn bộ hoạt động của kiểm toán nội bộ được điều chỉnh bởi Khuôn khổ Thực hành Chuyên môn Quốc tế (IPPF) do IIA ban hành. IPPF không chỉ là bộ quy tắc mà còn là kim chỉ nam cho kiểm toán nội bộ toàn cầu, đảm bảo tính nhất quán và chất lượng:

Tiêu chuẩn Thuộc tính: Quy định các đặc điểm cần có của các cá nhân và tổ chức thực hiện kiểm toán nội bộ (tính độc lập, khách quan, năng lực).
Tiêu chuẩn Thực hiện: Quy định bản chất của hoạt động kiểm toán nội bộ và các tiêu chí để đánh giá hiệu quả hoạt động (quản lý chương trình kiểm toán, lập kế hoạch, báo cáo).

Việc tuân thủ IPPF là yếu tố cốt lõi để đảm bảo chức năng kiểm toán nội bộ được công nhận và tôn trọng.

Nghề kiểm toán nội bộ đòi hỏi sự kết hợp độc đáo giữa kiến thức tài chính, kỹ năng công nghệ, và khả năng tư duy chiến lược.

Yêu cầu về bằng cấp và kinh nghiệm

Để trở thành kiểm toán viên nội bộ chuyên nghiệp, ứng viên cần đáp ứng những yêu cầu nhất định về bằng cấp, chứng chỉ và kinh nghiệm thực tế. Dưới đây là những tiêu chí quan trọng giúp bạn định hướng rõ lộ trình phát triển nghề nghiệp trong lĩnh vực kiểm toán nội bộ:

Kiểm toán nội bộ học ngành gì? Chuyên viên thường xuất thân từ các ngành: Kế toán hoặc Kiểm toán, Tài chính, Quản trị Kinh doanh, Hệ thống Thông tin (MIS).
Lộ trình sự nghiệp: Lộ trình sự nghiệp thường bắt đầu từ chuyên viên kiểm toán (Staff Auditor) để tích lũy kinh nghiệm, sau đó tiến lên cấp bậc Senior Auditor (2 – 4 năm kinh nghiệm), Quản lý (Audit Manager) 5 – 8 năm kinh nghiệm trong ngành và đạt đến vị trí cao nhất là Chief Audit Executive (CAE) sau 10 – 15 năm kinh nghiệm, tùy thuộc vào quy mô và cơ cấu tổ chức. Kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực được kiểm toán là yếu tố then chốt.

Bên cạnh yêu cầu về bằng cấp và kinh nghiệm thực tế, các Chứng chỉ chuyên môn đóng vai trò quan trọng trong việc khẳng định năng lực và uy tín của kiểm toán viên. Đây cũng là tiêu chí quan trọng giúp chuyên viên nâng cao giá trị nghề nghiệp và đáp ứng chuẩn mực quốc tế trong lĩnh vực kiểm toán.

Chứng chỉ chuyên môn cần thiết

Để được công nhận là chuyên gia, chứng chỉ quan trọng nhất là CIA (Certified Internal Auditor). CIA được cấp bởi IIA, là chứng chỉ quốc tế duy nhất được công nhận rộng rãi trên toàn cầu cho ngành kiểm toán nội bộ.

Các chứng chỉ khác hỗ trợ rất nhiều: CRMA (Quản lý Rủi ro), CISA (Kiểm toán CNTT), CFE (Điều tra Gian lận).

Mô tả công việc của kiểm toán viên nội bộ

Để thực hiện hiệu quả vai trò giám sát và tư vấn, kiểm toán viên cần đảm nhiệm nhiều trách nhiệm khác nhau trong suốt chu trình kiểm toán. Bảng dưới đây tóm lược các trách nhiệm chính cùng chi tiết công việc tương ứng, phản ánh đầy đủ quy trình chuyên nghiệp từ khâu lập kế hoạch đến theo dõi và phát triển năng lực nghề nghiệp.

**Bảng:** Trách nhiệm và nhiệm vụ chính của kiểm toán nội bộ.
Trách nhiệm chính	Chi tiết công việc
Lập kế hoạch	Thực hiện đánh giá Rủi ro định kỳ và lập kế hoạch kiểm toán chi tiết cho từng dự án.
Thực hiện	Thu thập bằng chứng, tiến hành phỏng vấn, phân tích dữ liệu, và đánh giá tính đầy đủ, hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ.
Báo cáo và tư vấn	Soạn thảo báo cáo, truyền đạt các phát hiện và đưa ra các kiến nghị mang tính xây dựng, định hướng chiến lược.
Theo dõi	Giám sát việc thực hiện các hành động khắc phục của Ban Quản lý để đảm bảo rủi ro được giảm thiểu.
Phát triển	Duy trì kiến thức chuyên môn (CPE) và áp dụng các kỹ thuật kiểm toán hiện đại như phân tích số liệu, AI.

Tổng hợp lại, các trách nhiệm của kiểm toán nội bộ không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra hay báo cáo mà còn bao gồm tư vấn, theo dõi và phát triển năng lực chuyên môn liên tục. Để thực hiện hiệu quả những nhiệm vụ này, bộ phận kiểm toán nội bộ cần được trao quyền hạn độc lập và không giới hạn, đảm bảo khả năng tiếp cận thông tin, dữ liệu và nguồn lực cần thiết nhằm duy trì tính khách quan, minh bạch và giá trị của hoạt động kiểm toán trong toàn tổ chức.

Quyền hạn độc lập và không giới hạn

Để đảm bảo tính độc lập và khách quan tối đa, được quy định trong Điều lệ tổ chức và hoạt động của bộ phận kiểm toán nội bộ (Audit Charter):

Quyền tiếp cận thông tin không giới hạn: Có quyền tiếp cận tất cả hồ sơ, tài liệu, tài sản, hệ thống thông tin (bao gồm hệ thống ERP, cơ sở dữ liệu) và mọi hoạt động nghiệp vụ của đơn vị được kiểm toán mà không cần xin phép trước, miễn là thông tin đó liên quan đến nhiệm vụ kiểm toán.
Quyền yêu cầu giải trình: Có quyền yêu cầu bất kỳ nhân viên nào trong tổ chức, từ cấp vận hành đến Ban Điều hành, cung cấp thông tin, hồ sơ, và giải trình các vấn đề liên quan đến cuộc kiểm toán.
Quyền tự chủ về phạm vi: Có quyền xác định, điều chỉnh phạm vi, mục tiêu, kỹ thuật kiểm toán và thời gian thực hiện đối với từng cuộc kiểm toán theo Kế hoạch Kiểm toán đã được Ủy ban Kiểm toán phê duyệt, mà không chịu sự can thiệp từ Ban Điều hành.
Quyền tham dự và báo cáo trực tiếp: Trưởng Bộ phận có quyền tham dự các cuộc họp quan trọng của Ban Điều hành và có trách nhiệm báo cáo trực tiếp, thường xuyên với Hội đồng Quản trị hoặc Ủy ban Kiểm toán về kết quả kiểm toán, rủi ro và tình hình khắc phục kiến nghị.
Quyền thuê chuyên gia bên ngoài (khi cần thiết): Được quyền đề xuất và thuê các chuyên gia, tư vấn viên bên ngoài (ví dụ: chuyên gia IT, pháp lý) để hỗ trợ cho các cuộc kiểm toán phức tạp, nếu nội bộ không đủ chuyên môn, sau khi được cơ quan quản trị phê duyệt.

Với quyền hạn độc lập và phạm vi không giới hạn, kiểm toán nội bộ có nền tảng vững chắc để phát huy vai trò chiến lược trong quản trị doanh nghiệp. Từ năm 2025, chức năng này không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra và đánh giá, mà còn chuyển mình thành đối tác chiến lược, ứng dụng công nghệ số, dữ liệu lớn và AI nhằm mang lại giá trị bền vững và chủ động cho tổ chức.

Tầm nhìn 2025: Từ ‘Người Gác Cổng’ Đến ‘Cố Vấn Chiến Lược’

Trong tương lai, vai trò của kiểm toán nội bộ sẽ ngày càng chuyển dịch từ “người tìm lỗi” (catch errors) sang “người cung cấp thông tin chiến lược” (strategic advisor).

Kiểm toán Liên tục: Thay vì kiểm toán định kỳ, KTNB sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để giám sát giao dịch 24/7, phát hiện bất thường ngay khi chúng xảy ra, cho phép hành động phòng ngừa tức thì và giảm thiểu rủi ro cho tổ chức.
Tham gia Tư vấn Chiến lược: Tham gia tư vấn vào các dự án chiến lược lớn của công ty (ví dụ: mua lại sáp nhập, triển khai hệ thống ERP mới), giúp lồng ghép kiểm soát ngay từ giai đoạn thiết kế, tiết kiệm chi phí sửa chữa sau này. Một vai trò gia tăng giá trị cốt lõi của kiểm toán nội bộ.

Kết luận

Kiểm toán nội bộ không chỉ là một chức năng tuân thủ đơn thuần, mà đã trở thành một chức năng thiết yếu mang tính chiến lược, hỗ trợ toàn bộ cơ cấu quản trị của tổ chức. Bằng cách cung cấp sự đảm bảo độc lập và khách quan về các quy trình quản trị, quản lý rủi ro và kiểm soát, kiểm toán nội bộ đóng vai trò là “mắt xích cuối cùng” trong chuỗi giá trị bảo vệ và gia tăng giá trị doanh nghiệp.

Nếu doanh nghiệp của bạn đang tìm kiếm giải pháp nâng cao hiệu quả kiểm toán nội bộ hoặc xây dựng hệ thống kiểm soát toàn diện, hãy bắt đầu ngay hôm nay. Bởi mỗi cải tiến nhỏ trong quản trị hôm nay chính là lợi thế cạnh tranh vững chắc cho tương lai.

Liên hệ ngay MAN – Master Accountant Network để được tư vấn, hỗ trợ.