Dấu hiệu doanh nghiệp phải kê khai giao dịch liên kết theo Nghị định 132

Kê khai giao dịch liên kết là nghĩa vụ quan trọng nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng bắt buộc thực hiện. Theo Điều 11 Nghị định 132/2020/NĐ-CP, chỉ những doanh nghiệp có dấu hiệu nhất định mới phải kê khai. Bài viết này sẽ giúp bạn xác định rõ 5 trường hợp cần kê khai, kèm hướng dẫn chi tiết và ví dụ thực tế để tránh rủi ro về thuế và xử phạt.

Kê khai giao dịch liên kết là gì?

Kê khai giao dịch liên kết là một thủ tục bắt buộc trong quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có phát sinh giao dịch với bên liên kết. Đây không chỉ là yêu cầu về hồ sơ hành chính mà còn là công cụ giúp doanh nghiệp thể hiện tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh.

Theo quy định hiện hành, giao dịch liên kết là các giao dịch phát sinh giữa các bên có mối quan hệ liên kết như công ty mẹ – công ty con, công ty liên doanh hoặc các bên có sự kiểm soát, chi phối về vốn, nhân sự, công nghệ hoặc thương hiệu. Những giao dịch này thường tiềm ẩn nguy cơ điều chuyển lợi nhuận hoặc chuyển giá nên được cơ quan thuế giám sát chặt chẽ.

Kê khai giao dịch liên kết giúp cơ quan thuế đánh giá mức độ tuân thủ nguyên tắc giá thị trường, từ đó bảo đảm công bằng trong nghĩa vụ thuế và ngăn ngừa thất thoát ngân sách nhà nước.

Đọc thêm: Dịch vụ giao dịch liên kết là gì?

Căn cứ pháp lý liên quan

Căn cứ chủ yếu để xác định nghĩa vụ kê khai là Nghị định 132/2020/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 20/12/2020, thay thế cho Nghị định 20/2017/NĐ-CP. Ngoài ra, còn có Thông tư 45/2021/TT-BTC hướng dẫn chi tiết một số điều của nghị định này, đặc biệt là các quy định về xác định giá giao dịch liên kết và lập Hồ sơ xác định giá thị trường.

Các trường hợp doanh nghiệp phải kê khai giao dịch liên kết

Các trường hợp doanh nghiệp phải kê khai giao dịch liên kết

Có quan hệ liên kết theo quy định

Doanh nghiệp có mối quan hệ liên kết với bên khác nếu đáp ứng ít nhất một trong các điều kiện như:

Nắm giữ từ 25% vốn góp trở lên;
Có quyền bổ nhiệm phần lớn thành viên HĐQT hoặc ban giám đốc;
Có quan hệ vay vốn chiếm trên 50% tổng nợ;
Có sự kiểm soát hoặc phụ thuộc về công nghệ, thương hiệu, chuỗi cung ứng.

Phát sinh giao dịch liên kết

Dù có quan hệ liên kết nhưng chỉ khi có phát sinh giao dịch (mua bán hàng hóa, dịch vụ, cho vay, chia sẻ chi phí…) giữa các bên liên kết thì doanh nghiệp mới phải kê khai.

Có doanh thu, chi phí vượt ngưỡng theo quy định

Doanh nghiệp có doanh thu từ 50 tỷ đồng trở lên và tổng giá trị giao dịch liên kết từ 30 tỷ đồng trở lên trong kỳ tính thuế sẽ thuộc diện lập hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết.

Được miễn lập hồ sơ nhưng vẫn phải kê khai

Theo Khoản 2 Điều 19 Nghị định 132, một số doanh nghiệp được miễn lập hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết nhưng vẫn phải kê khai mẫu 01, 02 của phụ lục I nghị định.

Có dấu hiệu chuyển giá hoặc bị kiểm tra thuế

Các doanh nghiệp có hoạt động xuyên biên giới, thuộc nhóm ngành có rủi ro cao về chuyển giá (dệt may, da giày, FDI…), hoặc từng bị cơ quan thuế thanh tra sẽ có khả năng bị yêu cầu kê khai đầy đủ để phục vụ thanh kiểm tra.

Hướng dẫn kê khai giao dịch liên kết

Việc kê khai bao gồm 3 biểu mẫu chính:

Mẫu 01: Thông tin về quan hệ liên kết và giao dịch liên kết;
Mẫu 02: Danh sách các giao dịch liên kết phát sinh;
Mẫu 03: Hồ sơ xác định giá giao dịch liên kết (tùy điều kiện phải lập).

Các biểu mẫu kê khai được nộp cùng thời điểm nộp tờ khai quyết toán thuế TNDN (trước ngày 31/3 hằng năm). Doanh nghiệp cần chuẩn bị sổ sách kế toán, hợp đồng liên kết, bảng tính nội bộ để đối chiếu.

Xem chi tiết biểu mẫu kê khai tại Cổng thông tin điện tử Tổng cục Thuế

Ví dụ thực tế:

Hãy hình dung một doanh nghiệp FDI điển hình – Công ty A là công ty con 100% vốn nước ngoài, có trụ sở tại Việt Nam. Trong năm 2024, công ty này thực hiện các giao dịch mua phần mềm và thuê dịch vụ kỹ thuật từ công ty mẹ đặt tại Singapore. Tổng doanh thu của Công ty A đạt 75 tỷ đồng, trong đó riêng giá trị giao dịch với công ty mẹ lên tới 35 tỷ đồng.

Với các thông số này, Công ty A không chỉ vượt ngưỡng quy định về doanh thu và giá trị giao dịch liên kết (theo Điều 11 Nghị định 132), mà còn thuộc diện phải lập đầy đủ hồ sơ kê khai giao dịch liên kết, bao gồm mẫu 01, 02 và 03. Đây là ví dụ điển hình cho thấy việc xác định đúng nghĩa vụ kê khai giúp doanh nghiệp tránh rủi ro về pháp lý và thuế.

So sánh với Nghị định 20/2017/NĐ-CP

Để thấy rõ sự thay đổi về nghĩa vụ kê khai giao dịch liên kết trong khung pháp lý hiện hành, dưới đây là bảng so sánh giữa Nghị định 20/2017/NĐ-CP (đã hết hiệu lực) và Nghị định 132/2020/NĐ-CP (đang có hiệu lực):

Nội dung	Nghị định 20/2017/NĐ-CP	Nghị định 132/2020/NĐ-CP
Phạm vi áp dụng	Hạn chế	Rộng hơn, rõ ràng hơn
Miễn lập hồ sơ	Không có	Có quy định chi tiết
Hình thức xử phạt	Chưa cụ thể	Quy định rõ từng mức phạt
Ngưỡng kê khai	25 tỷ trở lên	30 tỷ trở lên

Có thể thấy, Nghị định 132 không chỉ mở rộng phạm vi điều chỉnh mà còn bổ sung nhiều quy định cụ thể hơn về nghĩa vụ kê khai và xử phạt vi phạm. Việc ban hành văn bản này đã giúp cơ quan thuế có công cụ kiểm tra hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ quy định một cách minh bạch và chủ động.

Rủi ro khi không kê khai đúng

Việc không kê khai hoặc kê khai sai giao dịch liên kết có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng:

Bị ấn định lại thuế TNDN;
Phạt hành chính đến 200 triệu đồng;
Truy thu thuế và tiền chậm nộp;
Tăng nguy cơ thanh tra thuế trong các năm tiếp theo.

Số liệu từ Tổng cục Thuế (2023) cho thấy có hơn 3.200 doanh nghiệp bị truy thu thuế do sai sót hoặc không kê khai giao dịch liên kết, tổng số thuế truy thu hơn 1.800 tỷ đồng.

Dịch vụ hỗ trợ kê khai giao dịch liên kết

Đối với doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa, việc kê khai giao dịch liên kết đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu và hiểu biết pháp lý vững chắc. Sử dụng dịch vụ giao dịch liên kết là một giải pháp tiết kiệm chi phí, giảm thiểu rủi ro bị xử phạt từ cơ quan thuế.

Nếu doanh nghiệp của bạn đang băn khoăn về nghĩa vụ kê khai, hãy liên hệ đơn vị tư vấn uy tín để được hướng dẫn kịp thời, tránh phát sinh sai sót trong quá trình quyết toán thuế.