Thuế khoán chính thức bị loại bỏ 2025: Hướng đi mới cho hộ kinh doanh?

Từ ngày 1/6/2025, hơn 37.000 hộ kinh doanh trên toàn quốc chính thức bước vào giai đoạn mới: bỏ thuế khoán, áp dụng kê khai thuế theo doanh thu thực tế. Đây là bước ngoặt lớn không chỉ về phương thức tính thuế mà còn về tư duy quản lý, minh bạch hóa hoạt động kinh doanh cá thể.

Theo thống kê từ Bộ Tài chính, cả nước hiện có khoảng 3,6 triệu hộ kinh doanh, trong đó gần 2 triệu hộ đang nộp thuế khoán. Việc loại bỏ thuế khoán là lộ trình tất yếu nhằm hiện đại hóa hệ thống thuế và công bằng với các loại hình doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, chuyển đổi không đơn giản và đòi hỏi hộ kinh doanh phải đầu tư, thích ứng và chủ động hơn rất nhiều.

Sự khác biệt căn bản: Từ ấn định sang minh bạch hóa thuế

Trước đây, hình thức thuế khoán được đánh giá là phù hợp với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, quy mô thấp và không có bộ máy kế toán chuyên biệt. Mức thuế được cán bộ thuế xác định theo doanh thu ước tính, không cần hóa đơn chứng từ rõ ràng.

Tuy nhiên, khi chuyển sang kê khai thực tế, mỗi khoản thu, chi đều cần được ghi nhận qua sổ sách kế toán, hóa đơn điện tử và hệ thống máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Đây là bước thay đổi đột phá, nhưng cũng tạo ra áp lực đáng kể về mặt vận hành, đặc biệt với những hộ chưa từng tiếp cận công nghệ hay nguyên tắc kế toán cơ bản.

5 thay đổi hộ kinh doanh bắt buộc phải thực hiện

1. Ghi sổ kế toán và lưu trữ chứng từ đầy đủ

Hộ kinh doanh phải ghi chép doanh thu, chi phí, quỹ tiền mặt, tài khoản ngân hàng và nghĩa vụ thuế theo tháng hoặc quý. Đồng thời, cần lưu trữ hóa đơn đầu vào – đầu ra, phiếu thu chi và các chứng từ liên quan tối thiểu 5 năm.

Đây là nội dung nằm trong thông tư số 88/2021/TT-BTC quy định về chế độ kế toán áp dụng cho hộ, cá nhân kinh doanh. Việc không tuân thủ sẽ dẫn đến rủi ro bị xử phạt hành chính hoặc bị ấn định thuế lại từ cơ quan quản lý.

2. Sử dụng hóa đơn điện tử qua máy tính tiền

Theo quy định mới tại Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị định 123/2020/NĐ-CP, hộ kinh doanh thuộc các lĩnh vực như ăn uống, vận tải, khách sạn, thẩm mỹ… có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử tích hợp máy tính tiền từ ngày 1/6/2025.

Điều này đảm bảo dữ liệu giao dịch được truyền trực tiếp tới cơ quan thuế, hạn chế gian lận, đồng thời là căn cứ minh bạch hóa nghĩa vụ thuế.

3. Chuyển sang kê khai thuế theo tháng hoặc quý

Nếu trước đây hộ kinh doanh chỉ nộp thuế một lần theo năm, thì nay, họ sẽ phải kê khai định kỳ theo tháng hoặc quý tùy theo mức doanh thu. Ví dụ:

• Hộ kinh doanh ăn uống có doanh thu 200 triệu đồng/tháng sẽ phải nộp 9 triệu đồng thuế (4,5% gồm VAT và thuế TNCN).
• Nếu tháng thấp điểm chỉ đạt 80 triệu đồng doanh thu, thuế chỉ còn 3,6 triệu đồng.

Tính linh hoạt này giúp giảm áp lực thuế cho các hộ kinh doanh nhỏ, mùa vụ hoặc biến động theo thời điểm.

4. Nộp đủ 3 loại thuế: Môn bài, VAT và thu nhập cá nhân

Theo quy định hiện hành, hộ kinh doanh vẫn phải nộp:

• Thuế môn bài: Dao động từ 300.000 đến 1.000.000 đồng tùy theo doanh thu năm.
• Thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN): được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm doanh thu theo từng ngành nghề cụ thể, chẳng hạn như bán lẻ áp dụng mức 1% VAT và 0,5% TNCN, ngành ăn uống chịu 3% VAT cùng 1,5% TNCN, còn dịch vụ lưu trú thì mức thuế lần lượt là 5% VAT và 2% TNCN.

Các mức thuế này đã được công bố rõ tại Thông tư 40/2021/TT-BTC và được áp dụng thống nhất trên toàn quốc.

5. Đầu tư công nghệ và nâng cao năng lực quản trị

Không chỉ dừng ở thiết bị, hộ kinh doanh cần cập nhật kỹ năng sử dụng phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử và hệ thống quản lý doanh thu.

Để hỗ trợ quá trình này, đại diện Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đề xuất cung cấp ứng dụng kế toán miễn phí và tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn về thuế, chuyển đổi số, quản lý tài chính.

Những lỗi thường gặp khi hộ kinh doanh tự kê khai thuế

Theo khảo sát từ VCCI, gần 40% hộ kinh doanh nhỏ lẻ gặp khó khăn khi tự kê khai thuế lần đầu. Một số lỗi phổ biến gồm:

• Kê khai sai mã ngành, dẫn đến áp dụng sai tỷ lệ thuế suất
• Thiếu hóa đơn đầu vào hoặc không xuất hóa đơn đầu ra đúng hạn
• Không lưu trữ đầy đủ chứng từ kế toán theo đúng quy định

Những lỗi này tuy nhỏ nhưng có thể khiến hộ kinh doanh bị truy thu thuế, xử phạt hành chính hoặc mất uy tín khi muốn vay vốn.

Cơ hội lớn đi kèm thách thức không nhỏ

Chuyển đổi sang kê khai thực tế giúp hộ kinh doanh từng bước tiếp cận mô hình doanh nghiệp: minh bạch, hiện đại, đáng tin cậy. Đặc biệt, nếu biết tận dụng dữ liệu kế toán và hóa đơn chuẩn hóa, họ sẽ dễ dàng mở rộng quy mô, tiếp cận vốn vay hoặc chuyển đổi lên doanh nghiệp nhỏ – vừa khi cần.

Tuy nhiên, điều này cũng đòi hỏi sự thay đổi từ tư duy “kinh doanh hộ gia đình sang quản trị doanh nghiệp”. Sự hỗ trợ từ các tổ chức chuyên môn như dịch vụ kế toán tại MAN là giải pháp giúp hộ kinh doanh vượt qua giai đoạn đầu khó khăn, giảm rủi ro sai sót và chi phí tuân thủ.

Xem thêm: Dịch vụ kiểm toán doanh nghiệp của MAN – hỗ trợ tối ưu thuế, kiểm soát rủi ro, phù hợp cả doanh nghiệp mới thành lập và đang mở rộng.

Chính sách thuế đang thay đổi để hỗ trợ hộ kinh doanh

Theo bà Nguyễn Thị Thu (Cục Thuế), ngành thuế đang nghiên cứu sửa đổi Luật Thuế Thu nhập cá nhân theo hướng giảm chênh lệch giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, đồng thời rà soát nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế nhằm giảm gánh nặng cho các hộ nhỏ.

Cùng với đó là kế hoạch cắt giảm ít nhất 30% chi phí tuân thủ thủ tục thuế, đơn giản hóa hồ sơ, đẩy mạnh chuyển đổi số và tư vấn trực tiếp.

Theo số liệu của Tổng cục Thuế, năm 2024 hộ kinh doanh đóng góp 25.953 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước, chiếm khoảng 4% tổng thu nội địa – một con số không hề nhỏ, cho thấy tiềm năng phát triển nếu có chính sách phù hợp.

(Nguồn: Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính, Nghị quyết 68/NQ-TW, Thông tư 40/2021/TT-BTC)

Giải pháp tối ưu cho hộ kinh doanh trong giai đoạn chuyển đổi

Trong bối cảnh chính sách thay đổi nhanh, việc tìm đến một đơn vị chuyên nghiệp cung cấp dịch vụ kế toán hộ kinh doanh là lựa chọn đáng cân nhắc. Các công ty như MAN không chỉ giúp lập sổ sách đúng quy định mà còn tư vấn phương án tối ưu thuế, lập kế hoạch tài chính và hỗ trợ thủ tục pháp lý liên quan.

Bạn đọc có thể tìm hiểu thêm tại: man.net.vn

Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thông tin pháp lý tại Luatvietnam.net – nền tảng cập nhật các chính sách thuế, kế toán mới nhất.

Tóm lại, bỏ thuế khoán là xu hướng tất yếu, nhưng để hộ kinh doanh chuyển mình thành công, cần nhiều hơn sự hỗ trợ từ cả phía chính sách lẫn chuyên gia tư vấn. Minh bạch là con đường duy nhất để tồn tại và phát triển bền vững trong nền kinh tế hiện đại.