Quy định thuế tối thiểu toàn cầu theo Nghị quyết 107/2023/QH15 mới nhất

Nghị quyết 107/2023/QH15 đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chính sách thuế của Việt Nam khi chính thức áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ ngày 01/01/2024. Bài viết này sẽ tóm tắt những quy định cốt lõi về ngưỡng doanh thu 750 triệu EUR, cơ chế nộp thuế bổ sung nội địa (QDMTT), quy định tổng hợp thu nhập (IIR) và các mốc thời hạn kê khai quan trọng mà các tập đoàn đa quốc gia cần nắm vững để đảm bảo tính tuân thủ.

Đối tượng và ngưỡng doanh thu áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu

Không phải mọi doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đều nằm trong phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết này. Theo quy định tại Điều 2.1 của Nghị quyết 107/2023/QH15, đối tượng chịu thuế được xác định dựa trên quy mô tài chính cụ thể.

Chỉ những đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao ít nhất 2 năm trong 4 năm liền kề trước năm tài chính đạt từ 750 triệu EUR trở lên mới thuộc diện điều chỉnh. Quy định này nhằm tập trung vào các “ông lớn” đa quốc gia, đảm bảo sự công bằng và tính hiệu quả trong việc quản lý thuế quốc tế theo tiêu chuẩn của OECD.

Cơ chế xác định thuế suất thực tế và mức thuế bổ sung

Điểm cốt lõi của Nghị quyết 107 là đảm bảo mức thuế thu nhập doanh nghiệp hiệu quả không thấp hơn ngưỡng 15%.

Thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT)

Theo Điều 4.4, nếu một tập đoàn đa quốc gia có hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam và mức thuế suất thực tế tính toán theo quy định thấp hơn 15%, doanh nghiệp sẽ phải nộp thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn. Điều này có nghĩa là các ưu đãi thuế trước đây (như thuế suất 5%, 10% hoặc miễn giảm thuế có thời hạn) nếu kéo mức thuế thực tế xuống dưới 15% sẽ bị bù đắp bằng khoản thuế bổ sung này.

Các trường hợp được miễn trừ thuế bổ sung

Nghị quyết cũng đưa ra các “ngưỡng an toàn” (Safe Harbour) để giảm bớt gánh nặng hành chính cho các đơn vị có quy mô nhỏ. Cụ thể, theo Điều 4.9, mức thuế bổ sung sẽ được coi bằng 0 nếu đáp ứng đồng thời các điều kiện:

Doanh thu bình quân của tập đoàn tại Việt Nam dưới 10 triệu EUR.
Thu nhập bình quân tại Việt Nam dưới 1 triệu EUR hoặc đang trong tình trạng lỗ.

Quy định về trách nhiệm của công ty mẹ và việc nộp thuế IIR

Ngoài cơ chế nộp thuế tại nơi phát sinh thu nhập (QDMTT), Nghị quyết 107 còn quy định về Quy định tổng hợp thu nhập (IIR).

Theo Điều 5.1, công ty mẹ tối cao, công ty mẹ bị sở hữu một phần hoặc công ty mẹ trung gian có trụ sở tại Việt Nam sẽ chịu trách nhiệm khai và nộp thuế đối với các khoản thu nhập có thuế suất thấp từ các đơn vị hợp thành ở nước ngoài. Điều này đảm bảo Việt Nam có quyền thu thuế đối với lợi nhuận của các công ty con thuộc tập đoàn Việt Nam đang đầu tư ra nước ngoài nhưng hưởng thuế suất thấp hơn mức tối thiểu.

Toàn bộ số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung này sẽ được nộp trực tiếp vào ngân sách trung ương theo quy định tại Điều 6.4.

Lộ trình chuyển tiếp và giảm trừ trách nhiệm đến năm 2026

Để tạo điều kiện cho doanh nghiệp thích nghi với hệ thống quy định phức tạp, Điều 6.6 của Nghị quyết 107 cho phép giảm trừ trách nhiệm trong giai đoạn chuyển tiếp (đến hết năm tài chính 2026).

Trong giai đoạn này, số thuế bổ sung tại một quốc gia có thể được coi là bằng 0 nếu đơn vị đó đáp ứng được một trong các tiêu chí về báo cáo lợi nhuận quốc gia (CbCR) đơn giản hóa. Các tiêu chí này bao gồm ngưỡng doanh thu, lợi nhuận tối thiểu hoặc mức thuế suất thực tế đơn giản. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể lựa chọn phương pháp tính toán đơn giản theo Điều 6.7 để xác định việc đáp ứng các điều kiện giảm trừ này.

Thời hạn kê khai và các thủ tục hành chính bắt buộc

Việc tuân thủ thời hạn kê khai là bắt buộc để tránh các rủi ro pháp lý và xử phạt hành chính. Nghị quyết quy định rõ các mốc thời gian sau:

Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế

Đối với thuế bổ sung tối thiểu nội địa (QDMTT): Thời hạn chậm nhất là 12 tháng sau khi kết thúc năm tài chính (Điều 6.1).
Đối với quy định tổng hợp thu nhập (IIR): Riêng năm đầu tiên, doanh nghiệp được gia hạn lên 18 tháng. Từ các năm tiếp theo, thời hạn là 15 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính (Điều 6.2).

Thủ tục chỉ định đơn vị nộp tờ khai

Trường hợp tập đoàn có nhiều hơn một đơn vị hợp thành tại Việt Nam, tập đoàn phải có văn bản thông báo chỉ định một đơn vị đại diện nộp tờ khai. Thông báo này phải gửi đến cơ quan thuế trong vòng 30 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính (Điều 6.3). Nếu có sự thay đổi đơn vị nộp thay, doanh nghiệp phải thông báo trong vòng 10 ngày kể từ khi phát sinh sự kiện thay đổi.

Các quy định bổ trợ về tỷ giá và bù trừ thuế

Để đảm bảo tính chính xác trong tính toán, Nghị quyết 107 đưa ra hướng dẫn cụ thể về kỹ thuật tài chính:

Tỷ giá hối đoái: Khi xác định các ngưỡng doanh thu (750 triệu EUR) hoặc thu nhập, doanh nghiệp sử dụng trung bình tỷ giá trung tâm của tháng 12 năm liền kề trước năm phát sinh thu nhập do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố (Điều 6.5).
Bù trừ thuế: Điều 6.8 cho phép số thuế bổ sung đã nộp được bù trừ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp tại Việt Nam tương ứng với phần thu nhập nhận được từ hoạt động đầu tư ở nước ngoài, tránh tình trạng đánh thuế trùng hai lần.

Việc áp dụng Nghị quyết 107/2023/QH15 không chỉ là nghĩa vụ mà còn là yêu cầu cấp thiết để các tập đoàn đa quốc gia khẳng định tính minh bạch và sự bền vững trong hoạt động đầu tư tại Việt Nam. Doanh nghiệp cần chủ động rà soát hệ thống dữ liệu tài chính để chuẩn bị cho kỳ quyết toán thuế tối thiểu đầu tiên sắp tới.

Thông tin liên hệ MAN – Master Accountant Network

Địa chỉ: Số 19A, đường 43, phường Tân Thuận, TP. Hồ Chí Minh
Mobile/Zalo: 0903 963 163 – 0903 428 622
Email: man@man.net.vn

Các dịch vụ khác

Phụ trách sản xuất nội dung bởi: Ông Lê Hoàng Tuyên – Sáng lập viên (Founder) & CEO MAN – Master Accountant Network, Kiểm toán viên CPA Việt Nam với hơn 30 năm kinh nghiệm trong ngành Kế toán, Kiểm toán và Tư vấn Tài chính.

Nguồn tham khảo: Nghị quyết số 107/2023/QH15 của Quốc hội Việt Nam về thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.