Cải cách lớn thuế TNCN: 22 điểm nóng trong dự thảo sửa đổi năm 2026

Dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi năm 2026, dự kiến thay thế Luật 2007, là một bước ngoặt lớn nhằm hiện đại hóa chính sách thuế, theo kịp tốc độ phát triển của kinh tế số và thị trường tài sản mới. Những thay đổi cốt lõi trong Dự thảo tập trung vào ba trụ cột chính: Mở rộng phạm vi chịu thuế để bao gồm thu nhập từ thương mại điện tử, tài sản số, vàng miếng và tín chỉ carbon; Tăng cường tính linh hoạt bằng cách trao quyền cho Chính phủ điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh; và Đưa ra các ưu đãi thuế đột phá, đặc biệt là miễn thuế 5 năm cho nhân lực công nghệ số chất lượng cao, miễn thuế cho hoạt động khởi nghiệp và nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, Dự thảo còn quy định rõ ràng ngưỡng miễn thuế 200 triệu đồng/năm cho hộ kinh doanh nhỏ lẻ, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cá nhân và doanh nghiệp. Đây là những điểm nóng mà mọi cá nhân, nhà đầu tư và người làm công nghệ cần nắm rõ.

Thay thế: Luật Thuế TNCN 2007 (Luật số 04/2007/QH12) Dự thảo: DT: 04/2007/QH12 (Dự kiến áp dụng vào năm 2026)

Tải tóm tắt bài viết tại đây

Mở rộng phạm vi chịu thuế: Bắt kịp kinh tế số

Lần đầu tiên, Dự thảo đưa vào diện chịu thuế những loại thu nhập hoàn toàn mới, phản ánh sự thay đổi của thị trường trong hơn một thập kỷ qua:

Thu nhập từ nền tảng số và tài sản mới (Điều 3.1 và 3.10)

Để hiện đại hóa hệ thống thuế, Dự thảo đã bổ sung rõ ràng các nguồn thu nhập mới phát sinh trong thời đại công nghệ:

Kinh doanh thương mại điện tử, nền tảng số (Điều 3.1.d): Đây là sự điều chỉnh quan trọng nhất, chính thức đưa thu nhập từ các hoạt động kinh doanh trực tuyến, bao gồm cả các cá nhân bán hàng trên các sàn TMĐT hoặc nền tảng số, vào diện chịu thuế.
Chuyển nhượng vàng miếng, tài sản số (Điều 3.10.d): Thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số và vàng miếng được quy định rõ ràng, đi kèm với việc Chính phủ được trao quyền quy định ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế và điều chỉnh thuế suất (Điều 3.11).
Tên miền và biển số xe: Thu nhập từ chuyển nhượng tên miền internet quốc gia “.vn” (Điều 3.10.a) và chuyển nhượng biển số xe ô tô trúng đấu giá (Điều 3.10.c) cũng được bổ sung.

Thu nhập xanh và tín chỉ carbon

Chuyển nhượng tín chỉ carbon (Điều 3.10.b): Lần đầu tiên, thu nhập từ chuyển nhượng kết quả giảm phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon được đưa vào diện chịu thuế, thể hiện sự quan tâm đến các vấn đề môi trường.

Thay đổi cốt lõi về giảm trừ và thuế suất

Dự thảo cho thấy xu hướng linh hoạt hơn trong quản lý và phân loại thuế suất để đảm bảo công bằng và phù hợp với thực tiễn.

Giảm trừ gia cảnh: Tính linh hoạt là ưu tiên (Điều 10)

Điểm thay đổi lớn nhất nhằm thích ứng với biến động kinh tế chính là cách xác định mức giảm trừ gia cảnh:

Từ quy định cứng sang ủy quyền cho Chính phủ: Luật 2007 quy định mức giảm trừ cố định (4 triệu/tháng cho người nộp thuế, 1.6 triệu/tháng cho người phụ thuộc).
Điểm mới: Dự thảo trao quyền cho Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với tình hình kinh tế xã hội trong từng thời kỳ. Điều này giúp mức giảm trừ có thể điều chỉnh nhanh chóng hơn, không cần sửa đổi Luật khi có biến động lạm phát hoặc thu nhập.

Thuế thu nhập từ kinh doanh (Điều 7)

Các quy định về thu nhập từ kinh doanh cũng được điều chỉnh theo hướng đơn giản hóa thủ tục và giảm gánh nặng cho hộ kinh doanh nhỏ:

Ngưỡng miễn thuế mới: Quy định rõ ràng cá nhân có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ không phải nộp thuế TNCN (Điều 7.1), giảm gánh nặng cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.
Phân loại thuế suất: Thay vì tính thuế dựa trên doanh thu trừ chi phí hợp lý, Dự thảo phân loại thuế suất theo 3 mức doanh thu cụ thể (trên 200 triệu – 3 tỷ; trên 3 tỷ – 50 tỷ; trên 50 tỷ), đơn giản hóa cách tính và quản lý thuế.

Giảm trừ các khoản chi phí xã hội (Điều 11.2)

Dự thảo cho phép giảm trừ các khoản chi cho y tế và giáo dục, thể hiện sự quan tâm của chính sách thuế đến các nhu cầu thiết yếu của người dân.

Mở rộng đặc biệt diện miễn thuế (Ưu đãi cho công nghệ, khởi nghiệp và môi trường)

Nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, công nghệ cao và phát triển kinh tế tư nhân, Dự thảo đã bổ sung nhiều trường hợp miễn thuế quan trọng, được tóm tắt chi tiết trong bảng sau:

Đối tượng miễn thuế mới	Chi tiết miễn thuế (Điều)	Mục đích chính sách
Nhân lực công nghệ số chất lượng cao	Miễn thuế TNCN trong 05 năm đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công (Điều 5.2).	Khuyến khích phát triển nguồn nhân lực cao cho kinh tế số.
Hoạt động khởi nghiệp, đầu tư mạo hiểm	Miễn thuế cho thu nhập của nhà đầu tư cá nhân, chuyên gia, sáng lập viên làm việc cho dự án khởi nghiệp sáng tạo (Điều 4.19).	Khuyến khích đầu tư và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp.
Nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo	Miễn thuế đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công thực hiện nhiệm vụ khoa học (Điều 4.17) và thu nhập từ quyền tác giả khi kết quả nhiệm vụ được thương mại hóa (Điều 4.18).	Thúc đẩy hoạt động nghiên cứu và thương mại hóa kết quả R&D.
Chuyển nhượng tín chỉ carbon	Miễn thuế đối với thu nhập từ chuyển nhượng lần đầu kết quả giảm phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon (Điều 4.16).	Khuyến khích hoạt động bảo vệ môi trường, phát triển xanh.
Chủ doanh nghiệp tư nhân, TNHH 1TV	Miễn thuế đối với thu nhập sau khi đã nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (Điều 4.21).	Tránh đánh thuế trùng (double taxation) đối với chủ sở hữu.
Chuyển nhượng chứng chỉ quỹ mở	Miễn thuế nếu chứng chỉ quỹ được nắm giữ từ 2 năm trở lên (Điều 5.4).	Khuyến khích đầu tư dài hạn vào thị trường chứng khoán.

Những điểm gỡ bỏ đáng chú ý

Việc gỡ bỏ một số quy định không có nghĩa là chúng không còn hiệu lực, mà có thể đã được chuyển sang quy định tại các văn bản pháp luật khác (như Luật Quản lý thuế) để đảm bảo tính đồng bộ và linh hoạt. Dưới đây là các điểm không còn được quy định chi tiết trong Dự thảo:

Chi tiết về chi phí hợp lý: Dự thảo không liệt kê chi tiết các chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập từ kinh doanh (so với Điều 10.3 Luật 2007).
Quy định về trách nhiệm kê khai và hoàn thuế: Dự thảo bỏ qua việc nhắc lại chi tiết các quy định về kê khai, khấu trừ, nộp thuế và hoàn thuế, thay vào đó dẫn chiếu chung đến việc áp dụng pháp luật về quản lý thuế (Điều 6 Dự thảo).

Tóm lại, Dự thảo Luật Thuế TNCN sửa đổi năm 2026 đang hướng tới một hệ thống thuế hiện đại hơn, linh hoạt hơn (giảm trừ gia cảnh), và có chính sách ưu đãi rõ rệt cho các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn như công nghệ, khởi nghiệp và môi trường. Cá nhân và doanh nghiệp nên theo dõi sát sao quá trình hoàn thiện Dự thảo này.